GİRİŞ
Tarix boyunca insanlar rəhbərlər axtarıb. Kimi güclü, kimi müdrik, kimi səssiz... Lakin nadir hallarda həm güclü, həm mərhəmətli, həm də qəlbi ağlayan bir rəhbərə rast gəlmək olur. Məhəmməd (s.ə.s) məhz belə bir rəhbər idi. O, yalnız İslam dininin banisi deyildi – o, eyni zamanda ağlayan, hiss edən, dua edən və ümmətini təkcə bu dünyada deyil, axirətdə belə unutmayan bir rəhmt sahibiydi. Bu məqalə, Peyğəmbərimizin (s.ə.s) göz yaşlarının mənasına, qayğısının miqyasına, gecələrdə dua ilə titrəyən ruhuna və onun insanlığa olan həssas sevgisinə dərindən toxunacaq.
1. RƏHMƏTİN PEYĞƏMBƏRİ – İLK ADDIMDAN ÜMMƏTƏ DOĞRU
Qurani-Kərimdə “Biz səni aləmlərə rəhmət olaraq göndərdik” (Ənbiya, 107) ayəsi Peyğəmbərin (s.ə.s) missiyasını bir cümlə ilə əhatə edir. Onun sevgisi sadəcə öz qövmünə, öz ailəsinə, müsəlmanlara deyil – bütün aləmə aid idi. Onunla birlikdə yaşayan insanlar deyirdilər ki, Məhəmməd (s.ə.s) yalnız qəhərlənəndə deyil, sevinəndə də ağlayardı. O, sevinc göz yaşının da, kədər göz yaşının da dərinliyini anlayırdı. Onun ağlaması bir zəiflik deyil, əksinə, insanlığı dərk etmənin, ona toxunmanın, onu qucaqlamanın əlaməti idi.
2. TAİF – GÖZ YAŞI DEYİL, HİDAYƏTİN AĞRISI
Taifdə daşlanan bir Peyğəmbər gördük. Qanı axan ayaqları, bədəninə dəyən daşlar, alçaldıcı ifadələr... Amma Peyğəmbər Məhəmməd (s.ə.s) Taifdəki o hadisədən sonra Allaha dua edərək belə deyirdi:
“Ey Rəbbim! Mənə bu qədər qəzəblə deyil, mərhəmətlə bax!”
Peyğəmbərin bu duasında bir kin, bir nifrət, bir lənət yoxdur. Orada yalnız rəhm var. O, onu daşlayanlara qarşı da hidayət arzulayırdı. Bu hadisədən sonra səmalara baxıb göz yaşı tökdü. Cəbrayıl (ə.s) gələndə dedi: "İstəsən, bu dağları onların üstünə çevirim.” Amma o nə dedi?
“Xeyr! Mən ümid edirəm ki, onların nəsillərindən Allahı tanıyacaq insanlar gələcək.”
Bu sözlər göz yaşının ən dəyərli forması idi: bağışlayan göz yaşı.
3. UHUDUN AĞRISI – ƏMİSİNİN ŞƏHADƏTİNDƏ GÖZ YAŞI
Uhud döyüşündə müsəlmanlar böyük itkilər verdi. Onlardan biri də Peyğəmbərin çox sevdiyi əmisi Həmzə idi. O, həm döyüşçü idi, həm də Peyğəmbərin sarsılmaz dayağı. Onun şəhid edilməsi və bədəninin parçalanması qarşısında Məhəmməd (s.ə.s) ağladı. Həmzənin cansız bədəni önündə göz yaşlarını gizlətmədi. Amma yenə də nifrətlə deyil, səssiz dua ilə baxdı göylərə. Sahabələr onu təsəlli edirdilər, amma o deyirdi:
“Mən ağlamıram – qəlbim təsirlənib, göz yaşım Rəbbə təslimdir.”
Onun göz yaşları təkcə şəxsə deyil, cəmiyyətin qaranlıq ruh halına da axırdı.
4. MƏDİNƏNİN GECƏLƏRİ – TƏNHALIQLA AĞLAYAN PEYĞƏMBƏR
Mədinədə gecələr səssiz olurdu. Amma o səssizliyin içində bir nəfər səcdəyə enir, ayaqları şişənə qədər ibadət edir, Qurani-Kərim ayələrini oxuyur və göz yaşları ilə dua edirdi. Gecə namazı – tahəccüd onun üçün tək bir ibadət deyildi. O, bu zaman insanlıq üçün dua edərdi:
“Allahım, ümmətimi bağışla...”
Sahabə Ayşə (r.a) deyir: “Ey Allahın Rəsulu, Allah səni artıq bağışlayıb. Niyə bu qədər ağlayırsan?” Peyğəmbərin cavabı belə idi:
“Mən Allaha şükür edən bir qul olmayım?”
Bu, təşəkkürün göz yaşı idi.
5. UŞAQ AĞLADANDA AĞLAYAN PEYĞƏMBƏR
Onun şəfqəti sadəcə böyük hadisələrə deyil, gündəlik həyatın kiçik anlarına da təsir edirdi. Bir uşaq ağlayanda Peyğəmbərin ürəyi də ağlayardı. Bir dəfə nəvəsi Hüseyn yıxılıb ağlayanda o, onu qucaqlayıb göz yaşlarını silmiş, özü də ağlamışdı. Onun uşaq sevgisi göz yaşlarında da özünü göstərirdi. Hətta bir namazda uşaq ağladıqda namazı qısaldardı ki, ana narahat olmasın.
Bu, yalnız ibadət deyil – bu, insana empati idi.
6. HƏDİSLƏRDƏ PEYĞƏMBƏRİN GÖZ YAŞI
Bəzi hədislərdə Peyğəmbərin (s.ə.s) ağladığı hallar qeyd olunub:
-
Cənnət və cəhənnəmi xatırlayarkən
-
Qurani-Kərimi oxuyanda və eşidəndə
-
İnsanların hidayətdən uzaq düşməsinə üzüləndə
-
Vəfat etmiş dostlarına dua edərkən
Bütün bu hallarda o, ağlayırdı. Bu ağlama sadəcə bir emosional reaksiya deyildi. Bu, dərin bir ruhani hal idi. Onun göz yaşları bir məktəb idi.
7. GÖZ YAŞI – PEYĞƏMBƏRLİYİN DİLİ
Bəzən sözün kifayət etmədiyi anda göz yaşı danışır. Peyğəmbərin (s.ə.s) bədənindən deyil, ruhundan süzülən bu göz yaşı, insanın ruhuna toxunan bir təsirə malik idi. Bir sahabə deyir:
“Onun ağlamasını gördüyüm zaman, elə bildim ki, bütün dünya susdu.”
Bu səssiz dərs – ən səmimi təlqindir. Bu səbəbdən onun göz yaşı təbliğin bir forması idi. Təbliğ təkcə danışmaqla olmaz, hiss etdirmək də lazımdır.
8. HEYVANLARA RƏHM, AĞLAYAN QƏLB
Bir gün bir quşun balasını itirdiyi üçün feryad etdiyini gördü və soruşdu: “Bu quşa kim əziyyət verib?” Onun ağlaması təkcə insanlar üçün deyildi – hər bir canlının dərdi onun qəlbində yer tapırdı. Onun şəfqəti kainat qədər geniş idi. Bəzən bir heyvanın halına ağlayardı. Bu da bizə göstərir ki, İslamda rəhmt yalnız insana yox, hər varlığa aiddir.
9. OXUMAQLA AĞLAYAN PEYĞƏMBƏR
Bir gün sahabələr Qurani-Kərim oxuyarkən ona ayələrdən biri çatanda dayandı və başladı ağlamağa:
“Əgər biz bu Qur'anı bir dağa nazil etsəydik, onu Allah qorxusundan baş əymiş və parçalanmış görərdin...” (Həşr, 21)
Bu ayə ona o qədər təsir etmişdi ki, səcdəyə düşdü və göz yaşları yeri islatdı. Bu ağlama – Quranın ruhla danışmasının nəticəsi idi. Bu, bizim üçün də bir çağırışdır: Quranı təkcə oxumaq deyil, hiss etmək lazımdır.
10. ÖLÜMLƏR QARŞISINDA AĞLAYAN RƏHM
Peyğəmbər (s.ə.s) bir dostu vəfat etdikdə, qəbri qarşısında dayanıb ağladı. İnsanlar təəccübləndi. O dedi:
“Qəlb təsirlənər, göz yaşı tökər. Amma biz Rəbbimizin razı olmayacağı söz demərik.”
Bu ağlama bir insanı itirməyin deyil, bir ruhu itirməyin təsiriydi. O, əbədiyyəti düşünürdü.
NƏTİCƏ: AĞLAMAQ ZƏİFLİK DEYİL, KAMİLLİKDİR
Peyğəmbər Məhəmməd (s.ə.s) bizə öyrətdi ki, ağlamaq ayıb deyil. O, sevgidən ağladı. O, ümmətindən ötrü ağladı. O, Allah qorxusundan, rəhmətindən, mərhəmətindən ağladı. Onun göz yaşları sükutun dili idi – elə bir dil ki, insanı sarsıdır, dəyişir, oyadır.
Bu gün biz də ağlaya bilirikmi? Biz də başqasının ağrısını içimizdə hiss edirikmi? Əgər bir az belə hiss edirikə, deməli, hələ insanlığımız yaşayır.
OXUCUYA SUAL
Son dəfə kiminsə ağrısı üçün ağladınmı? Sənin qəlbin də onun qəlbi ilə titrədi, yoxsa həyat səni daşlaşdırdı? Sükutla verilən bu sualın cavabı sənin mənəviyyat güzgündür. Ona bax, və cavabı içində ver.