GİRİŞ – Sözlərdən kənar bir başlanğıc
Dünyada elə sözlər var ki, onlar sadəcə tələffüz edilmir, yaşanır. “Bismillahir-Rahmânir-Rahîm” – bu sözlərin başında gəlir. Gündəlik həyatımızda yüzlərlə dəfə deyilir, amma hər dəfə eyni dərəcədə hiss olunmur. Bəzən dilimizdə, bəzən qəlbimizdə, bəzən səssizcə nəfəsimizdə olur. Bismillah demək – bir başlanğıcdır. Amma bu başlanğıc bir niyyətin, bir yola çıxışın və bir mənəvi halın kodlaşdırılmasıdır. Bu məqalədə biz bu sehrli kəlmənin dərinliyinə enəcək, onun ruhani, psixoloji, ictimai və tarixi qatlarını araşdıracağıq.
I. TARİXİ VƏ QURANİ BAXIŞ – “Bismillah” haradan gəlir?
Qurani-Kərim 114 surədən 113-nü “Bismillahir-Rahmânir-Rahîm” ilə başlayır. Bu artıq bizə onun Allah qatında nə qədər önəmli olduğunu göstərir. Nəml surəsində Süleyman peyğəmbərin Səba hökmdarına yazdığı məktub da bu sözlə başlayır:
"Bu məktub Süleymandandır. Bismillahir-Rahmânir-Rahîm..." – (Nəml, 30)
Bu, Bismillahın yalnız ibadətdə deyil, sosial ünsiyyətdə də istifadə olunmasının sübutudur. Hz. Məhəmməd (s) də hər bir işə Bismillahla başlayardı və ümmətinə belə tövsiyə edərdi.
II. SOSİAL MƏNA – Hər başlanğıcın dua ilə toxunması
Həyatdakı ən kiçik hərəkət belə – qapını açmaq, yeməyə başlamaq, maşını işə salmaq – bu sözlə başladıqda Allahla bağ qurulmuş olur. İnsan “Bismillah” dedikdə, bu deməkdir:
-
Mən tək deyiləm, arxamda Allah var
-
Bu işi halal və təmiz niyyətlə görürəm
-
Uğur istəyirəm, amma onun yönü yalnız Rəbbimdədir
Bu yanaşma insanı həm etik, həm ruhani, həm də psixoloji sabitliklə təmin edir.
III. PSİXOLOJİ TƏSİR – Təhlükəsizlik hissinin qaynağı
Elm də sübut edir ki, insan qorxusuz və sabit ruh halında olduqda daha məhsuldar və səbrlidir. “Bismillah” demək – təhlükəsizlik hissini artırır. Təsəvvür edin:
-
Bir imtahandan əvvəl “Bismillah” deyən tələbə, narahatlığını azaldır.
-
Cərrahiyyə əməliyyatından əvvəl “Bismillah” deyən həkim, əli daha əmin olur.
-
Bir ana övladını məktəbə yola salanda “Bismillah” deyəndə – duala bürünür.
Bu söz sanki ruhani qalxan rolunu oynayır.
IV. AKADEMİK ANALİZ – Bismillahın dil strukturu
“Bi-ism-Allah-ir-Rahman-ir-Rahim”
Burada hər bir söz mənəvi anlamla doludur:
-
Bi – vasitəsilə, kömək alaraq
-
Ism – ad, qüdrət
-
Allah – bütün adların birləşdiyi İlahi Varlıq
-
Rahman – hamıya şəfqət edən
-
Rahim – davamlı və xüsusi mərhəmət edən
Bu struktur göstərir ki, Bismillah sadəcə ibarə deyil, təslimiyyət, qorunma və bağlılıq kodudur.
V. ENERJETİK YANAŞMA – Vibrasiya və rezonans
Bəzi müasir ruhani məktəblər və kvant düşüncə cərəyanları “Bismillah” sözünün enerji yaydığına inanırlar. Bu sözlər tələffüz ediləndə – qəlbdə bir rezonans yaranır.
Sufi məktəblərdə bu söz nəfəsə yerləşdirilir:
-
Nəfəs al: Bis…
-
Nəfəs saxla: mil…
-
Nəfəs ver: …lah
Beləliklə nəfəs özü zikrə çevrilir. Bu isə həm ruhani, həm bioloji müsbət təsirlər yaradır.
VI. Bismillahın universal dili – Hər kəsin deyə biləcəyi dua
“Bismillah” təkcə müsəlmanların deyil, bütün bəşəriyyətin ehtiyac duyduğu bir başlanğıcdır. Çünki bu söz:
-
Şəfqəti xatırladır (Rahman)
-
Səbr və ümid verir (Rahim)
-
Məsuliyyət hissi yaradır
-
Ego ilə yox, Allaha söykənməklə başlamağı öyrədir
Bismillah deyən insan – artıq öz niyyətini nəzarət altına alır.
VII. Əxlaqi mesaj – Haram bir işə “Bismillah” demək olmaz
Əgər bir insan rüşvət almağa, oğurluğa və ya hər hansı bir haram əmələ “Bismillah”la başlasa – bu, artıq sözün müqəddəsliyinə təhqirdir.
Bismillah – yalnız halal niyyətlərə yaraşır. Yəni bu söz təkcə başlanğıc deyil, həm də etik kompasdır.
VIII. Uşaq tərbiyəsində Bismillah – İman toxumu
Bir uşaq ilk dəfə çörək götürərkən “Bismillah” öyrənsə, bu onun yaddaşına Allahla yaşamaq kimi həkk olunur.
Valideynlər üçün bu söz:
-
Tərbiyənin ruhani əsasını qoyur
-
Uşağın məsuliyyətli davranışına səbəb olur
-
Dualı ailə mühitini formalaşdırır
Bəzən bir ana "Bismillah" deyə-deyə övladının qapısını örtür – o qapı artıq qorunur.
???? IX. Bismillah – şeytani təsirlərdən qoruyan mühür
Hz. Peyğəmbər (s) buyurur:
“Evə daxil olarkən və yeməyə başlarkən ‘Bismillah’ deyilsə, şeytan ‘Bu gecə mənim də yerim və yeməyim var’ deyər.” – (Müslim)
Bu söz – şeytana qarşı qalxandır, həm maddi, həm mənəvi qoruyucu texnologiyadır.
X. Ruhun qidası – Səcdə ilə birləşən səs
Namazda hər təkbiri Bismillahla bağlamaq – o namazı sadə hərəkətlərdən ibarət olmadan çıxarıb İlahi bir musiqiyə çevirir.
Hər “Bismillah” – bir səcdəyə açılan qapıdır.
XI. İctimai xatırlatma – Dövlət və cəmiyyət üçün
İslam tarixində dövlət məktubları, fərmanlar, razılaşmalar Bismillahla başlayırdı. Bu, həm Allahı şahid tutmaq, həm də əxlaqi məsuliyyət daşımaq demək idi.
Bu gün cəmiyyətlər bu prinsipi qorusa, qeyri-etik qərarlar azalardı.
NƏTİCƏ: Bismillah – kainatla birləşdirən kod
Bu məqalənin bütün hissələrində gördük ki, “Bismillah”:
-
Ruhani bir giriş cümləsi
-
Psixoloji bir dayaq
-
Əxlaqi bir ölçü
-
Elmi və enerji əsaslı bir vibrasiya
-
Sosial və ictimai bir etiketdir
Hər dəfə dediyin “Bismillah” – həyatını daha saf, daha niyyətli və daha dərin etməyə bir addımdır. Sadə görünsə də, kainatla bağ quran söz – Rəhmətin kodudur.
