Dəvələr əsrlər boyu insanların həyatında mühüm rol oynayıb. Onlar həm nəqliyyat vasitəsi, həm də süd, ət və yun mənbəyi kimi tanınıblar. İndi isə gəlin birlikdə dəvələr haqqında maraqlı faktlarla tanış olaq!
1. Dəvə növləri
Dünyada iki əsas dəvə növü var:
-
Dromedary – tək hörgüclü dəvə, əsasən Orta Şərqdə və Afrika Buynuzunda yaşayır.
-
Baqtriya – iki hörgüclü dəvə, Orta Asiyada rast gəlinir.
2. Yeni Dünya dəvələri
Cənubi Amerikada dəvəyə bənzər dörd məməli yaşayır:
-
Llama və alpaka – “Yeni Dünya dəvələri”,
-
Guanako və vikuna – “Cənubi Amerikanın dəvələri” adlanır.
3. İnsanların dostu
Dəvələr min illərdir evcilləşdirilib. İnsanlar onları:
-
Nəqliyyat vasitəsi kimi,
-
Ağır yüklərin daşınmasında,
-
Süd, ət və yun mənbəyi kimi istifadə ediblər.
4. Uzunömürlülük
Dəvələr orta hesabla 40–50 il ömür sürürlər.
5. Boy və ölçülər
-
Çiyin hündürlüyü: 1,85 m (6 fut 1 düym),
-
Bədənin ümumi hündürlüyü: 2,15 m (7 fut 1 düym).
6. Sürət
-
Qısa müddətdə 65 km/saat sürət yığa bilirlər.
-
Uzun məsafələrdə isə 40 km/saat sürəti saxlaya bilirlər.
7. Çəki
-
Dromedary – 300–600 kq,
-
Baqtriya – 300–1000 kq.
8. Hörgüclərin sirri
Çoxları düşünür ki, dəvələr hörgüclərində su saxlayır. Əslində isə hörgüclər yağ ehtiyatıdır. Bu yağ enerji və suya çevrilərək dəvələrin 6 aya qədər yeməksiz və susuz yaşamasına kömək edir.
9. İsti iqlimə uyğunlaşma
-
Qalın tükləri onları istidən qoruyur.
-
Yayda palto nazikləşərək günəş şüalarını əks etdirir.
-
Uzun ayaqları bədəni qumun istisindən uzaq saxlayır.
-
Qalın “ayaqaltı yastıqları” isə oturduqları zaman bədəni bir qədər yuxarıda saxlayır.
10. Su içmə qabiliyyəti
Böyük bir dəvə cəmi 13 dəqiqəyə 113 litr su içə bilər. Bu, onların digər heyvanlardan daha tez bərpa olunmasına imkan verir.
11. Quşqunluqdan qorunma
-
Uzun kirpiklər və qulaq tükləri,
-
Bağlana bilən burun dəlikləri,
-
Geniş ayaqlar – bütün bunlar dəvələri səhrada yaşamağa mükəmməl şəkildə uyğunlaşdırır.
12. Müharibələrdə dəvələr
Keçmişdə dəvələr müharibələrdə də istifadə olunub.
-
Romalılar dəvələrdən atları qorxutmaq üçün istifadə edirdilər.
-
Sonrakı dövrlərdə isə səhralarda qoşun və ağır silahların daşınmasında əvəzolunmaz olublar.
13. Dəvələrin sayı
Bu gün dünyada 14 milyondan çox dəvə var. Ən böyük dəvə populyasiyası isə Avstraliyanın səhra ərazilərində yaşayır.
Nəticə:
Dəvələr təkcə “səhra gəmiləri” deyil, həm də insanların əsrlər boyu ən böyük köməkçilərindən biri olmuş heyvanlardır. Onlar həm güclü, həm dözümlü, həm də çox maraqlıdırlar!