GİRİŞ – İnsan qocalır, bəs ruh da qocalırmı?
Cismin qocaldığını görürük: saç ağarır, dizlər titrəyir, yaddaş bulanır. Bəs ruh necə?
Ruh da yaşlanırmı, yorulurmu, zəifləyirmi?
Yoxsa o əbədi gənclik daşıyıcısıdır?
İslam dinində ruh, cismdən fərqli bir vəhdət və varlıqdır. O nə ölər, nə qocalar. Amma ruhun kamillik yolundakı halı dəyişər. Bu məqalədə biz ruhun yaşla əlaqəsini, kamilliyə gedən yolları, yaşlılığın İslamda nə demək olduğunu və əbədi ruh enerjisinin izahını araşdıracağıq.
I. Ruh nədir? – Maddədən kənar bir varlıq
Quran ruhun mahiyyətini tam açıqlamır. Lakin belə buyurulur:
“Sənə ruh haqqında soruşurlar. De: Ruh Rəbbimin əmrindəndir.” – (İsra, 85)
Bu ayədən anlayırıq ki, ruh:
-
Maddə deyil,
-
Bioloji mexanizm deyil,
-
Bədənə bağlı deyil.
Ruh – ilahi nəfəsdir.
İnsanın içindəki sonsuzluğa açılan qapıdır.
II. İslamda yaş – sadəcə say deyil, mərhələdir
İslamda yaş artımı yalnız illərin keçməsi deyil. Hər yaş:
-
Yeni mərhələdir,
-
Yeni məsuliyyət,
-
Yeni mərifət qapısıdır.
Hz. Məhəmməd (s): “İnsan yaşlandıqca, iki şey artır: mal sevgisi və yaşamaq arzusu. Amma hikmət və təqva artmırsa, yaşlanmaq bədənə aiddir, ruha yox.”
III. Ruhun kamilliyi – yaşla yox, niyyətlə ölçülür
Bəzən 70 yaşlı insan uşaq kimi ruha sahib olur,
bəzən 20 yaşlı biri peyğəmbər ağılına yaxınlaşır.
İslamda kamillik:
-
Yaşla deyil,
-
İdrak, təqva, və səbrlə ölçülür.
Ruhun qocalması – o, həqiqətə arxa çevirdikdə baş verir.
Ruh, sadəcə vaxtla deyil, nə ilə qidalandığı ilə formalaşır.
IV. Qocalmaq – cismə aiddir, ruhda isə bir zirvədir
Quranda yaşlılara xüsusi hörmət var:
“Valideynlərinizdən biri və ya hər ikisi yaşlı halda yanınızda olarsa, onlara ‘uff’ belə deməyin...” – (İsra, 23)
Yaş – İslamda zəiflik yox, hikmət mənbəyidir.
Bir ağsaqqal, bəlkə fiziki cəhətdən zəifdir, amma ruhən dağa bənzəyir.
V. Ruhun gəncliyi – dua, zikr, elm və sükutda saxlanar
Ruh heç vaxt yaşlanmaz. Sadəcə:
-
Unudular,
-
Yorular,
-
Susar.
Onu yenidən oyatmaq üçün:
-
Namaz,
-
Zikr,
-
Dərin təfəkkür,
-
İçə dönüş lazımdır.
Əslində ruhun gəncliyi – Allaha yaxınlıqda gizlidir.
VI. Peyğəmbərlərin yaşı və ruhi kamillikləri
-
Hz. Məhəmməd (s) vəhy aldıqda 40 yaşında idi. Ruhən kamilliyin açarı bu yaşda gəldi.
-
Hz. İbrahim yaşlı ikən oğlu İsmayılı Allah yolunda qurban etməyə hazır idi.
-
Hz. Musa vəhy aldıqda və firona getdikdə yetkin yaşda idi.
İslam tarixində yaş – müdrikliyə, ruhun hazır olmasına işarədir. Ruh dərinləşdikcə, vəzifələr artmışdır.
VII. Kamillik nədir? – Ruhun aydınlaşması
Kamillik:
-
Bütün suallara cavab tapmaq deyil,
-
Doğru suallar verməyi öyrənməkdir.
Ruh kamilləşəndə:
-
Eqo susar,
-
Qəzəb əriyər,
-
Səbr çiçəklənər.
Əsl kamillik – ağlamaq yox, təvəkkül etməyi bacarmaqdır.
VIII. Ruhun yaşlanmasının əlamətləri – əslində ruhun əzabıdır
İslamda “qocalan ruh” yoxdur. Amma bəzi hallar var ki, ruhun zəiflədiyini göstərir:
-
Duaların dəyərsizləşməsi,
-
Namazın yüklü görünməsi,
-
Qəlbin bərkiyib heç nədən təsirlənməməsi,
-
Göz yaşının itməsi,
-
Tövbənin uzaq görünməsi.
Bunlar – bədən qocalmır, ruh qırılır deməkdir.
IX. Ruhun gəncliyini qorumaq üçün 5 İslami tövsiyə
-
Gündəlik tövbə – hər gün ruhu təmizlə
-
Zikr və səssizlik – ruh nəfəs alır
-
Elm öyrənmək – ruhu qidalandır
-
Şükür – ruhun müsbət enerjisi
-
Xidmət – başqasına yaxşılıq etmək ruhun dərmanıdır
Ruh yalnız məlumatla yox, mərhəmətlə də qidalanır.
X. Ölüm – cismin sonu, ruhun yeni mərhələsi
Ölüm İslamda qurtuluş yox, keçiddir.
Cismin qocalması ölümlə bitir. Ruh isə:
-
Ya nurla çıxar,
-
Ya da qaranlıqla.
“Ey rahatlıq tapan ruh! Rəbbinə dön, Ondan razı, O da səndən razı.” – (Fəcr, 27–28)
Bu ayə ruhun yaşlanmadığını, əksinə ağaran, yüngülləşən, uçan bir varlıq olduğunu göstərir.
NƏTİCƏ – Ruh yaşlanmaz, amma unudular
İslamda ruh:
-
Zəifləşə bilər,
-
Qaranlığa bürünə bilər,
-
Amma o heç vaxt qocalmaz.
Ruhun enerjisi:
-
Yaşdan yox,
-
Allahla olan münasibətdən asılıdır.
Əsl kamillik – ruhun öz Rəbbinə doğru addım-addım yaxınlaşmasıdır.
Yaş bir rəqəmdir. Kamillik – nurun dərəcəsidir.
Gənclik – qüsursuz bədəndir.