Duaların Dili: Allahla Səssiz Söhbət

Giriş: Dua nədir və niyə vacibdir?

İnsan – maddi və mənəvi qatları olan varlıqdır. Bədən yeməklə, ruh isə dua ilə qidalanır. İnsan gündə neçə dəfə su içirsə, ruh da o qədər dua istəyir. Dua təkcə istək deyil; bir əlaqədir, görünməz bir ipdir insanla Rəbb arasında. Hər dua insanın Yaradanla danışmaq cəhdidir – bəzən sözlərlə, bəzən sükutla, bəzən isə sadəcə bir baxışla.

Dua insanın ən təbii halıdır. Uşağın ana çağırışı kimi, insan da çətinlikdə, sevincdə, qorxuda, ümiddə içindəki o daxili səsə qulaq verir. Və həmin o səs – Allahı çağırır. Dua ibadətdən də qabaq gəlir; çünki o bir fitrət səsidir, yaradılışdan içimizə qoyulmuş təməl bir ehtiyacdır.

I Bölmə: Dua – Sözsüz danışıq və ruhun pıçıltısı

Dua çox vaxt səssiz başlar. İnsan əllərini açmazdan əvvəl, qəlbi açıla bilər. Gözlər bir nöqtəyə zillənir, nəfəs dərinləşir, zaman dayanır. Elə bu an başlayır səssiz dua – sözlərin çatmadığı, qəlbin pıçıldadığı yer. İslamda bu dərin səssizlik dəyərli hesab olunur. Allah, ayədə buyurur:

“Rəbbinizə yalvarın, gizlicə və təvazökarcasına.” (Əraf, 55)

Bu o deməkdir ki, dua səsin hündürlüyü ilə deyil, ürəyin dərinliyi ilə ölçülür. Bəzən elə anlar olur ki, insan heç bir söz tapa bilmir, amma gözü dolur. Bu yaşlar bəzən min dua qədər təsirlidir. Çünki Allah göz yaşlarını da eşidir.

Səssiz dua, bəzən Allahla ən güclü təmas forması olur. O təmasda bəzən tək bir söz yoxdur, amma bütün bir həyatın təslimiyyəti vardır.

II Bölmə: Qurani-Kərimdə dua – Həyat dərsləri

Qurani-Kərim yalnız bir kitab deyil – insanlıq kitabıdır. Orada təkcə qaydalar deyil, hisslər də var. Quranda çox sayda dua nümunələri var – hər biri fərqli həyat vəziyyətlərini əks etdirir. Onlar bizi həm ruhən təsəlli edir, həm də necə dua etməyi öyrədir.

Məsələn, Hz. Yunusun duası:

“Səndən başqa ilah yoxdur! Sən pak və müqəddəssən! Mən, doğrudan da, zalımlardan oldum.” (Ənbiya, 87)

Bu dua yalnızlıqda, qaranlıqda, ümidsizlikdə deyilmiş bir duadır. Və Quran bizə deyir ki, bu dua Allah tərəfindən qəbul olundu.

Hz. Zəkəriyyanın duası – övlad üçün olan yalvarışı – yaşına, halına, vəziyyətinə baxmadan, səmimi şəkildə etdiyi dua... Allah ona Yəhya kimi mübarək bir övladla cavab verdi.

Hz. Musanın duası – qorxu içində etdiyi çağırış:

“Ey Rəbbim! Mənim ürəyimi aç!” (Taha, 25)

Bu dualar bizə öyrədir ki, istədiyimiz şey nə qədər böyük olsa da, biz nə qədər aciz olsaq da – Allah hər duanı eşidir.

III Bölmə: Dua və peyğəmbərlərin həyat dərsləri

Peyğəmbərlər Allahın seçilmiş qullarıdır. Amma onların həyatı heç də asan olmayıb. Onlar ən böyük çətinlikləri dua ilə aşırdılar. Hz. İbrahim atəşə atılarkən belə dua etdi. Hz. Yusif zindanda dua etdi. Hz. Əyyub xəstəlik içində dua etdi. Hz. Məhəmməd (s.a.s.) ən yaxınlarını itirdikdə, dua ilə təsəlli tapdı.

Bu peyğəmbər duaları bizə öyrədir:

• Dua təslimiyyətdir.

• Dua ümiddir.

• Dua sabitqədəm olmaqdır.

• Dua, insanın gücünün tükəndiyi yerdə başlayan Allahın qüvvəsidir.

IV Bölmə: Texnologiya dövründə dua – Ruhani bağın qorunmas

Texnologiya bizi dünyaya yaxınlaşdırdı, amma ruhumuzu özümüzdən uzaqlaşdırdı. Bəzən insanlar "dua etməyə vaxtım yoxdur" deyirlər. Halbuki dua bir neçə saniyəlik baxış ola bilər. Bir ürək narahatlığı, bir içdən gələn "Allahım!" kəlməsi – dua üçün kifayətdir.

Bugünkü dünyada dua daha da vacibdir. O bizi yenidən özümüzə və Yaradanımıza bağlayır. Dua elə bir "Wi-Fi"dır ki, harada olsan da, əlaqə var. Sürət azalmaz, rabitə pozulmaz. Sən yetər ki, bağlanmaq istə.

Dua müasir insanın yavaşlama anıdır. Axan məlumat selində dayandığın, nəfəs aldığın, "Mən kiməm?" sualını verdiyin yerdir. O an sən tək deyilsən – səssizcə dinləyən bir Rəbbin var.

V Bölmə: Duanın qəbul olunması və hikməti

Bir çox insanlar dua edir, amma sonra məyus olur: "Cavab gəlmədi…" Lakin bu, çox vaxt səhv gözləntilərdən irəli gəlir.

Peyğəmbər (s.a.s.) buyurur:

“Allah dua edənə üç şəkildə cavab verir: ya istədiyini verər, ya ondan bir şəri uzaqlaşdırar, ya da onu axirət üçün saxlayar.”

Yəni, dua həmişə qəbul olunur, amma bizim istədiyimiz şəkildə olmaya bilər. Dua etmək – Allahın iradəsinə etimad göstərməkdir. Dua "istədiyimi ver" deyil, "mənim üçün xeyir olanı ver" deməkdir.

Həmçinin, dualar bəzən hadisələri deyil, insanın özünü dəyişir. Dua edən insan, dua etdikcə təslim olur, yumşalır, Allaha yaxınlaşır.

VI Bölmə: Duanın forması – məkan, zaman və hal

Duanın xüsusi vaxtları, məkanları və halları var. Amma bu o demək deyil ki, yalnız o zamanlar dua etmək olar. Əksinə – dua hər an mümkündür. Amma bəzi hallar vardır ki, dua daha çox qəbul olunur:

• Səcdə anı

• Səhər və axşam vaxtları

• Yağış yağan zaman

• Qurbanlıq qanı axan an

• Məzlumun duası

• Oruc tutanın iftar vaxtı

Bu zamanlarda dua – könlün ən dərin qapılarını açır. Lakin ən mühüm hal – səmimiyyətdir.

VII Bölmə: Dua və insanın daxili səfəri

Dua yalnız Allaha yönəlmək deyil – özünə doğru bir səfərdir. İnsan dua edərkən öz dərdini, arzusunu, qorxusunu, günahını qəbul edir. Bəzən Allahdan bağışlanma istəyərkən, əslində özünü bağışlamağa başlayır. Dua – daxili təkamülün başlanğıcıdır.

Ruhun təmizlənməsi üçün dəstəmaz suyu, göz yaşları və səmimi dua kifayətdir.

Nəticə: Dua ilə danışmaq, dua ilə yaşamaq

Dua bir ibadət deyil – bir həyat tərzidir. Hər sevinci Allaha danışmaq, hər kədəri Ona açmaq, hər qərarı Onunla bölüşmək – bu, dua ilə yaşamaqdır.

Dua – nəinki çətin anda, həm də sükunətdə, xoşbəxtlikdə, zəfərdə ediləndə daha gözəldir. Rəbb yalnız çarəsizliyin deyil, hər anın Allahıdır. Dua ilə yaşamaq – Allahla yaşamaqdır.

Sonda bir cümlə:

Sənin pıçıltını belə eşidən Rəbbin var – Dua et və inan!