Sakitcə masa arxasında otururuq. Gözlər ekranla qarşı-qarşıya, əllər klaviaturada, kürəyimiz isə səssizcə qıvrılır. Gün keçir... günlər keçir... illər keçir. Və bir gün bədən bizə pıçıldayır – ya da qışqırır: “Mən bu şəkildə yaşaya bilmirəm!” Onurğa artıq susmur. O, mesaj göndərir – ağrıyla, keyiməklə, yorğunluqla.
Bu məqalə müasir oturaq həyat tərzinin insan onurğasına və ümumilikdə sağlamlığa təsirini, səbəbləri, nəticələri və çıxış yollarını araşdırır.
1. Müasir həyat tərzinin onurğaya təzyiqi
Biz tarixdə ilk dəfə olaraq gündə 10-12 saat hərəkətsiz, oturaq vəziyyətdə yaşayırıq. Ofisdə, evdə, nəqliyyatda, televizor qarşısında və ya telefonda... Bu, bədənə yad bir həyat tərzidir.
Müasir oturaq həyatın əsas xüsusiyyətləri:
-
Davamlı oturma (kompüter, TV, telefon)
-
Fiziki fəaliyyətin azalması
-
Onurğa ətrafı əzələlərin zəifləməsi
-
Duruş pozğunluqları
-
Zəif nəfəs alma, ağciyər həcmində azalma
2. Onurğa sadəcə sümük deyil – həyat enerjisidir
Onurğa sadəcə bel sümüyü deyil. O, beyinlə bədəni birləşdirən sinir yollarının mərkəzidir. Onurğa zədələndikdə və ya düzgün işləmədikdə yalnız bel ağrısı yox, bütün bədən sistemi təsirlənir: həzm, tənəffüs, qan dövranı, hormonal sistem.
Onurğanın 3 əsas mesajı var:
-
Ağrı – bədən hərəkatsızlıqdan əziyyət çəkir.
-
Yorğunluq – duruş zəifdirsə, enerji itir.
-
Keyimə və qarıncalanma – sinirlər sıxılır.
3. Oturaq həyatın nəticələri: ağrının anonsu
Aşağıdakılar onurğanın verdiyi ilk xəbərdarlıqlardır:
-
Boyun ağrısı və baş ağrıları – kompüter və telefon səbəbilə baş daim öndədir.
-
Çiyin və kürək ağrısı – bədən önə əyilir, çiyinlər düşür.
-
Bel ağrısı – onurğanın təbii əyriliyi pozulur.
-
Disk yırtığı (bel yırtığı) – fəqərəarası disklər sıxılır.
-
Siyatik ağrısı – uzun müddət oturma sinirləri sıxır.
-
Qan dövranı pozğunluğu – oturarkən ayaq damarlarında durğunluq yaranır.
4. Onurğa tək oturmaqdan deyil, necə oturduğumuzdan da yorulur
Yalnız uzun müddət oturmaq deyil, yanlış duruş da onurğaya zərər verir. Ən çox rastlanan oturma səhvləri:
-
Arxaya yayılaraq oturmaq (qambur)
-
Tam qabağa əyilmək
-
Aşağıya baxmaq (telefon istifadə edərkən)
-
Ayaq ayaq üstə atmaq
-
Daim sağa və ya sola əyilmə
Duruş – sadəcə estetik deyil, enerji paylanmasının düzgünlüyü üçün vacib bir elementdir.
5. Nə etmək olar? Onurğa üçün gündəlik qayğı planı
A. Hərəkəti sistemə daxil et
-
Hər 30 dəqiqədən bir qalx, gəzin, 2 dəqiqəlik hərəkət et
-
Ofisdə və ya evdə "timer" quraraq xatırlatma qoy
B. Duruş texnikaları
-
“T” duruşu: çiyinləri aç, sinəni qaldır, baş düz
-
“İnvisible string” – başın üstündən səni yuxarı çəkən xəyalı ip təsəvvür et
-
Stol və monitor göz səviyyəsində olsun
C. Onurğa üçün evdə məşq planı (gündəlik 10 dəq)
Hərəkət | Təkrarsayısı |
---|---|
Cat-Cow (yoqa) | 10 təkrar |
Körpü (glute bridge) | 15 təkrar |
Duvarda oturma | 30 saniyə |
Stretching (çiyin, boyun, bel) | 2 dəq |
6. Yoqa, Pilates və onurğa dostluğu
Bu iki sistem – yoqa və pilates – onurğa üçün ən güclü dostdur. Onlar:
-
Əzələ balansını bərpa edir
-
Duruşu düzəldir
-
Onurğa mayesinin axışını artırır
-
Stressi azaldaraq sinir sistemini rahatlaşdırır
Asan pozalar:
-
Uşaq pozası (Balasana)
-
İrəli əyilmə (Uttanasana)
-
Kobra (Bhujangasana)
-
Körpü (Setu Bandhasana)
7. Yuxuda belə onurğanı düşün
Duruş tək oyaq vaxtı deyil, yatarkən də vacibdir.
-
Yastıq çox hündür olmamalıdır
-
Yan yatış zamanı dizlər arasına yastıq qoy
-
Arxa üstə yatarkən bel altına kiçik dəstək
8. İş masası və oturacağın onurğa üçün uyğunmu?
Stol:
-
Dirsəklərin 90 dərəcə bucaqla dayana biləcəyi hündürlükdə
-
Monitor göz səviyyəsində
Oturacaq:
-
Arxa dəstəkli, onurğa əyriliyini qoruyan
-
Ayaqlar yerə tam dəyəcək şəkildə
-
Hərəkət edən ofis kreslosu ideal deyil, sabit və arxa dəstəyi olan stul seç
9. Stress və onurğa əlaqəsi – bədən danışır
Stress anlarında bədən özünü qoruma mövqeyinə keçir. Bu zaman:
-
Çiyinlər qalxır
-
Boyun bərkiyir
-
Əzələlər sıxılır
Davamlı stress – xroniki gərginlik – bu da bel ağrısı, sinir sıxılması və postural disbalansa səbəb olur.
10. Nəticə – Səssiz ağrıya qulaq asmaq
Bədən bəzən ağrıyla danışar, amma çox zaman biz onu susdurmağa çalışırıq – ağrıkəsicilərlə, uzanmaqla, gecikdirməklə.
Halbuki onurğa bizə demək istəyir:
“Mənə hərəkət ver, məni düz saxla, nəfəs al və məni hiss et.”
Çünki sağlam onurğa – güclü dayanmağın və həyat keyfiyyətinin əsasıdır.
Sual – SHEFEQ.COM soruşur:
Sən gün ərzində neçə saat oturursan?
Oturarkən onurğanı necə hiss edirsən?
Hansı duruş səhvlərini tez-tez edirsən?
Rəyini yaz – Sənin fikrin bizim üçün önəmlidir:
Bu məqalə sənə hansı istiqamətdə kömək etdi?
Sənin də paylaşmaq istədiyin üsullar, tövsiyələr varmı?
Onurğa ilə dost qalmaq üçün sənin gündəlik vərdişlərin nələrdir?
Rəyini paylaş və başqalarına da yol göstər!