ISLAM
Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.s) vəsiyyəti barədə İslam mənbələrində müxtəlif rəvayətlər mövcuddur. Peyğəmbərimizin son vəsiyyətləri əsasən onun həyatının son günlərində etdiyi nəsihətlərdən ibarətdir. Bunlar arasında ən məşhur olanları aşağıdakılardır:
1. Namaza və ibadətə diqqət yetirmək
Peyğəmbər (s.ə.s) son nəfəsində ümmətinə namazı tərk etməməyi tövsiyə etmişdir. Rəvayətlərdə onun belə buyurduğu qeyd olunur:
“Namaza diqqət yetirin! Sahib olduğunuz qulların haqqına riayət edin!”
(İbn Macə, Vasaya, 1; Əbu Davud, Ədəb, 14)
2. Qurana və Sünnəyə bağlı qalmaq
Peyğəmbər (s.ə.s) ümmətinə Qurana və öz sünnəsinə əməl etməyi və bununla hidayət tapacaqlarını bildirmişdir:
“Mən sizə iki şey buraxıram. Onlara sarıldıqca yolunuzu azmayacaqsınız: Allahın Kitabı və mənim sünnəm.”
(Muvatta, Qədər, 3)
3. Əhli-Beytə hörmət və sevgi
Rəvayətlərə görə, Peyğəmbər (s.ə.s) son anlarında ümmətinə Əhli-Beytə (ailəsinə) hörmət etməyi tövsiyə etmişdir:
“Sizə Əhli-Beytim barədə vəsiyyət edirəm. Allahdan qorxun, Əhli-Beytimə yaxşı davranın.”
(Müsnəd Əhməd, 4/367)
4. Qadınların hüquqlarını qorumaq
Peyğəmbər (s.ə.s) qadınların hüquqlarına xüsusi diqqət çəkmiş və ümmətini bu məsələdə ədalətli olmağa çağırmışdır:
“Qadınlarla yaxşı rəftar edin, çünki onlar sizin yanınızda əmanətdirlər.”
(Buxari, Nikah, 80; Müslim, Rada, 61)
5. Ümmət içində birliyi qorumaq
Peyğəmbər (s.ə.s) müsəlmanların bir-biri ilə münaqişəyə girməməsini, bölünməməsini və qardaşlıq ruhunu qorumasını tövsiyə etmişdir:
“Bir-birinizlə düşmənçilik etməyin, bir-birinizə həsəd aparmayın, qardaş olun!”
(Müslim, Birr, 23)
6. Səhabələrin Xəlifə seçimi və son istəyi
Bəzi rəvayətlərdə bildirilir ki, Peyğəmbər (s.ə.s) ölümündən əvvəl qələmə və kağıza ehtiyac olduğunu bildirib, lakin bəzi səhabələr arasında fikir ayrılığı yaranıb və bu istək yerinə yetirilməyib. Bu hadisə "Cümə axşamı hadisəsi" kimi tanınır və İslam tarixində mübahisəli mövzulardan biridir.
Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.s) vəsiyyətləri, ümumilikdə, müsəlmanların imanı qorumaq, ədalətli olmaq, insan haqlarına hörmət etmək, namaz və ibadəti tərk etməmək kimi əsas prinsiplərə riayət etməsinə yönəlmişdir.
