– Torpaqla danışan səssiz canlıların sirli dünyası –
S — Sosial baxış: Bitkilər və insan münasibəti
Hər insan bir evə daxil olanda ilk olaraq sakitliyi hiss edir. Amma o sakitliyin içində rəng, həyat və enerji var. Bəzən bu enerjini bir vaza gülü, bəzən bir balkon kaktusu, bəzən də yelpik kimi açılan orxideya verir. Bitkilər evin danışan ruhudur. Onlar danışmaz, amma hiss etdirər. Onlar danışmaz, amma öz dillərində insanı dinləyər və cavab verərlər.
Bitkilərlə münasibət təkcə təbiətlə bağ qurmaq deyil, həm də özünlə bağ qurmaqdır. Səbir, sevgi, diqqət, baxım – bunlar təkcə bir bitkini yaşatmır, insanı da içdən sakitləşdirir.
Kaktus heç vaxt “sulamadın” demir. Susaraq gözləyir. Orxideya isə həssaslığı ilə deyir: “Məni anla, yoxsa solaram.”
A — Akademik yanaşma: Bitkilərin dili, reaksiyası və elmi əsas
Bitkilərin ünsiyyət qabiliyyəti ilə bağlı alimlər illərdir araşdırma aparırlar. Onların:
-
işığa yönəlməsi (fototropizm),
-
toxunmaya cavab verməsi (tigmotropizm),
-
suya və cazibəyə verdiyi reaksiya (geotropizm)
kimi davranışları artıq elmi şəkildə sübut olunub.
Alimlərin araşdırmasına görə:
-
Bitkilər musiqiyə reaksiya verir, bəzi musiqi növləri onların böyüməsini sürətləndirə bilər.
-
Ətrafdakı insanın emosional vəziyyətinə (məsələn, stress, sakitlik) bitkilər reaksiya göstərir – bu bioenergetika ilə izah olunur.
-
Bitkilər bir-biri ilə kimyəvi maddələrlə “xəbərdarlıq” edə bilirlər.
Deməli, hər bitki doğrudan da danışmasa belə, anlayır.
İ — İctimai təsir: Evlərdə, ofislərdə, balkonlarda yaşıl ruh
Şəhərləşmiş dünyada təbiətdən uzaqlaşmaq, insanların emosional yüklənməsinə səbəb olur. Amma evin bir küncündəki saksıdakı kaktus, çarpayının yanında duran orxideya, mətbəx pəncərəsindəki reyhan, iş yerindəki areka palmaları – bunların hamısı insan ruhunu sakitləşdirən, sakitcə danışan “dostlardır”.
İnsanlar evlərində bitkilərlə ünsiyyət quranda:
-
tənha hiss etmir,
-
baxım və məsuliyyət duyğusu artır,
-
stress səviyyəsi azalır.
Bu səbəbdən skandinaviya və yapon dizaynlarında "bitki elementləri" əsas yer tutur. Çünki yaşıl sakitlik təkcə estetik deyil, psixoloji rahatlıq vasitəsidir.
T — Təcrübi yanaşma: Bitkilərin öz dili və xüsusiyyətləri
İndi isə bir neçə məşhur ev bitkisini onların “öz dili ilə” tanıyaq:
Kaktus – Səssiz dözümlülük
Kaktus susar, danışmaz, amma hər şəraitə dözər. Günəşin altında yanar, su gözləyər, amma yenə də yaşayar. Kaktusun dili belədir: “Məni çox yorma, amma unutma.”
-
Az su ilə kifayətlənər.
-
Səbrin simvoludur.
-
Ofislər və tək qalınan otaqlar üçün enerjini qoruyar.
Orxideya – Həssaslıq və incəlik
Orxideya nazik, zərif, dəqiq sevgiyə möhtac bir bitkidir. Baxmayana, sevməyənə küser. Dili budur: “Məni başa düş, onda açaram.”
-
Dolayı işıq sevər.
-
İti dəyişikliklərə həssasdır.
-
Duyğusal insanların otağı üçün ideal bitkidir.
Sümük çiçəyi (Zamioculcas) – Səssiz müşahidəçi
Ən az su istəyən, az işıqda da yaşaya bilən bir bitkidir. Dili budur: “Məni tək buraxsan belə, səni tərk etmərəm.”
-
Baxımı asandır.
-
Yeni başlayanlar üçün idealdır.
-
Enerjini “yığan” bitki sayılır.
Reyhan – Ətirli xoşbəxtlik
Reyhan həm yemək üçün, həm qoxu üçün əvəzolunmazdır. Qısa ömürlü olsa da, sevgi ilə bəslənərsə çox canlanar. Deyər: “Mən gözələm, amma hər an gedə bilərəm.”
-
Günəş sevər.
-
Tez-tez su istər.
-
Balkonlarda ruhlandırıcı bir bitkidir.
Süsən (Spathiphyllum) – Sakitlik və ruhi şəfa
Otaq üçün çox uyğun, havanı təmizləyən, çox naz etməyən bitkidir. Dili budur: “Əgər səssizsənsə, mən də yanındayam.”
-
Havanı təmizləyir.
-
Gündəlik sevgi və niyyətlə böyüyər.
-
Yataq otaqları üçün tövsiyə olunur.
BONUS: Bitkilərlə ünsiyyət necə qurulur?
-
Onlara ad verin (məsələn: "Zümrüd", "Lalə", "Sabir").
-
Gündəlik danışın – “səni sulayacam”, “gözəlləşibsən”, “günəş yetərli oldu?”.
-
Suyu sevgi ilə verin, mexaniki yox.
-
Bitkini yeri dəyişəndə, inciməsin deyə əvvəlcə onunla “danışın”.
R — Rəy və ruhlandırma: Oxucuya sual və dəvət
Evin bir küncündə sakitcə dayanan bitki səni izləyir. Sən onun susduğunu zənn edirsən, amma o rəngi, qoxusu, boyu, yarpağı ilə sənə danışır. Bu gün evindəki bir bitkinin yanında dayan, ona su verərkən bir sual ver:
“Sənə yaxşı baxmışammı?”
Çünki kaktus da, orxideya da, cəfəri də öz dilində cavab verəcək – təkcə dinləməyi bacarmalısan.
Sonda bir cümlə ilə:
"Bitkilər səssizdir, amma səndən daha çox danışa bilər – sadəcə onların dilini anla."
SUAL:
Səncə evindəki hansı bitki səni ən yaxşı əks etdirir?
– Kaktus kimi səssiz və dözümlü,
– Orxideya kimi incə və həssas,
– Reyhan kimi canlı və ətirli,
– Yoxsa başqa bir yaşıl dost?
Cavabını bizimlə bölüş! Bitkilərin dili bəlkə də sənin ruhunun dilidir...