GİRİŞ: Qanla Yazılan Qadınlıq
Hər ay qadın bədənində bir axın başlayır. Bu, sadəcə bioloji bir proses deyil. Bu, bədənin bir sükutu pozaraq danışması, öz içində bir möcüzəni yaşamasıdır. Cəmiyyətin utancaqlıqla danışdığı, gizlətməyə çalışdığı bu qan – əslində həyatın ilk imzasıdır. Aybaşı – qadın olmağın görünməyən, amma ən real tərəfidir. O, həm ağrıdır, həm dəyişiklik, həm də yenilənmədir. Bu məqalədə biz aybaşının fiziki, psixoloji, sosial və ruhani tərəflərini araşdıracaq, qadın bədəninin bu ritmik dövrünə yeni bir gözlə baxacağıq.
I. AYBAŞI – BİR TƏBİƏT DÖVRÜ
1.1. Biologiyanın Şeir Dili
Aybaşı – menstruasiya – qadın bədəninin ayda bir dəfə özünü təmizlədiyi, yenilədiyi, doğuşa hazırlandığı bir dövrdür. Yumurtalıqlardan bir yumurta hüceyrəsi ayrılır, uşaqlıq ona yer hazırlayır, amma döllənmə olmadıqda, bu hazırlıq qanla bədəndən çıxır.
Bu qan həyat yaratmaq üçün hazırlanmış bir toxumanın izləridir. O, xəstəlik deyil, pozulma deyil – bir yaradılış ssenarisinin təkrarıdır.
1.2. Ayla Sinxronlaşan Ritm
Qədim dövrlərdə qadınlar ayla bir ritmdə yaşadıqlarını hiss edirdilər. Ayın dolması, boşalması və yenidən doğması ilə qadının bədəni də dəyişirdi. “Aybaşı” sözünün özündə bu əlaqə əks olunur.
II. BƏDƏNİN POEZİYASI – QADIN CİSMİNİN DAXİLİ GÖZƏLLİYİ
2.1. Bədən Qorxulmalı Deyil, Dinlənilməlidir
Bir çox qadın aybaşı dövründə utanır, gizlənir, öz bədəninə acıqlanır. Amma əslində bu dövr – bədənin ən dürüst, ən saf danışdığı vaxtdır. Bədən deyir:
-
“Mən yenilənirəm.”
-
“Mən yaradıcıyam.”
-
“Mən canlıyam.”
2.2. Hormonal Balansın Möcüzəsi
Aybaşı dövrü dörd fazadan ibarətdir: menstruasiya, folikulyar faza, ovulyasiya, və luteal faza. Hər biri qadının enerji səviyyəsini, hisslərini, diqqətini və hətta gözəlliyini dəyişdirir.
-
Menstruasiya – dincəlmə, içə dönmə vaxtıdır.
-
Folikulyar faza – enerji yüksəlir, dəri parlayır.
-
Ovulyasiya – qadın ən cəlbedici və enerjili hiss edir.
-
Luteal faza – duyğular dərinləşir, intuisiya güclənir.
Qadın bədəni bu dövrlərlə daim dəyişir, yenilənir. Bu dəyişiklik bədənin bir zəifliyi deyil, onun zənginliyidir.
III. SOSİAL TABULAR – SUSDUĞUMUZ QAN
3.1. Aybaşı Ayıb Deyil
Çox cəmiyyətlərdə aybaşı haqqında danışmaq “ayıb” hesab edilir. Halbuki bu susqunluq – qadın bədəninin səsini boğmaqdır. Qızlara bu dövr utanılacaq kimi təqdim olunur. Onlar öz bədənlərini gizlətməyi, utanmağı öyrənirlər.
Əslində isə aybaşı:
-
Həyatın başlanğıcıdır.
-
Doğumun xəbərçisidir.
-
Sağlamlığın göstəricisidir.
3.2. Qadınlara Dəstək – İctimai Vicdanın Testi
İş yerlərində, məktəblərdə qadınların bu dövrdə ehtiyaclarına qarşı anlayış göstərilməlidir. Ağrılarla işə getmək məcburiyyətində qalmaq, ehtiyac duyduğu halda sakitlik və istirahət üçün şərait olmaması – qadın bədəninə hörmətsizlikdir.
IV. HİSSLƏRİN YÜKSƏLDİYİ AY – EMOSİYALARIN GÜCÜ
4.1. Psixoloji Dalğalar
Aybaşı dövrü qadının psixikasına da təsir edir. Gərginlik, ağlamaq istəyi, həssaslıq artar. Amma bu “dəli olmaq” deyil. Bu, bədənin və ruhun bir musiqi içində titrəməsidir.
4.2. Bu Zaman Qadın Daha Yaxşı Yazır, Yaradır
Çox qadınlar bu dövrdə yazmaq, rəsm çəkmək, musiqi yaratmaq ehtiyacı hiss edir. Bədən zəifləyir, amma ruh güclənir. Bu bir ziddiyyət deyil – harmoniya içində bir fərqlilikdir.
V. AYBAŞI QƏDİM KÜLTÜRLƏRDƏ – MÜQƏDDƏS HAL
5.1. Qırmızı Çadırların Zamanı
Qədim bəzi xalqlarda qadınlar aybaşı dövründə “qırmızı çadırlarda” toplaşardı. Bu çadırlar qadınların dincəldiyi, bir-birinə dəstək olduğu, dua etdiyi, danışdığı məkan idi. Onlar aybaşını müqəddəs, ilahi sayırdılar.
5.2. Aybaşı və Ruhani Güc
Aybaşı zamanı qadının ruhani gücünün artdığına inanılırdı. Bu dövrdə onların intuisiya güclü olurdu. Qadınlar keşiş kimi məsləhət verirdi, icmaların ruhani liderləri olurdu.
VI. MODERN DÖVR – GİZLƏMƏK YOX, QÜRRƏLƏNMƏK
6.1. Menstruasiya Dövrünü Qəbul Etmək
Artıq qadınlar bu dövrü qəbul etməyə başlayırlar:
-
Menstruasiya günlüyü aparmaq.
-
Öz ritmlərini izləmək.
-
Aybaşı ərzaqları (ekoloji məhsullar) seçmək.
-
Dəyişən enerjilərinə uyğun planlama aparmaq.
6.2. Aybaşı Estetikası
Dizaynerlər, yazıçılar, fotoqraflar bu dövrü estetik dildə ifadə etməyə başlayıblar. Qırmızı rəngin cəsarəti, yumşaq ağrının gücü və daxili gözəllik – yeni sənət mövzusuna çevrilib.
VII. AYBAŞININ SAĞLAMLIQ GÖSTƏRİCİLƏRİ
7.1. Nizamlı Aybaşı – Sağlam Orqanizm
Aybaşı dövrünün nizamsızlığı bəzi problemlərin göstəricisi ola bilər: hormonal pozğunluqlar, stres, qidalanma pozuntusu, endometrioz, polikistik yumurtalıq sindromu və s.
Qadın öz bədənini izləyərək, dəyişiklikləri vaxtında fərq edə bilər.
7.2. Qidalanma və Aybaşı
Bu dövrdə qadınlar dəmir, maqnezium, B6 vitamini ilə zəngin qidalar qəbul etməlidir. Çünki bədən qan itirir və yenidən enerji yığmaq istəyir.
VIII. QADIN BƏDƏNİNİN DİLİ – SEVGİ VƏ QƏBUL
8.1. Bədəni Sevmək, Aybaşı ilə Barışmaqdır
Qadın bədənini sevmək – onun ağrılarını, dəyişikliklərini, ritmini anlamaqdan keçir. Aybaşı dövrünü rədd edən qadın – öz qadınlığının bir hissəsini rədd edir. Halbuki bu, qorxulacaq, iyrəniləcək, gizlədiləcək bir şey deyil – sevgi ilə qəbul ediləcək bir prosesdir.
8.2. Ananın Bədəni – Qızın İnamı
Qız uşağı ilk dəfə aybaşı olarkən anasının reaksiyası onun qadınlıqla münasibətini müəyyən edir. Əgər ana bunu qorxulu, ayıb bir şey kimi göstərsə – qız utanacaq. Əgər ana bunu təbii və gözəl bir mərhələ kimi izah etsə – qız qadınlığına sevgi ilə yanaşacaq.
NƏTİCƏ: QADIN BƏDƏNİ – AYLA BİR RƏQS
Qadın hər ay dəyişir, böyüyür, yenilənir. Bu dəyişiklik – yalnız bioloji deyil, mənəvi, sosial və emosional bir rəqsdir. Bu rəqsin mərkəzində isə aybaşı dayanır – hər ay bədəndə təkrar-təkrar yazılan möcüzə. O, susmaq istəmir – danışmaq, anlanmaq, sevilmək istəyir.
Qadının bədəni bir güldür – aybaşı isə onun hər ay özündən tökdüyü şəfəqdir. Bu şəfəqi ayıb yox, qürurla yaşamaq zamanıdır.
Sual və Rəy Bölməsi – Sən Necə Hiss Edirsən?
Oxuduqdan sonra özündən soruş:
-
Mən qocalmağı öz içimdə necə qəbul edirəm – dəyişiklik kimi, yoxsa itki kimi?
-
Güzgüyə baxarkən gördüyüm nədir – keçmişim, yoxsa olduğum güclü hal?
-
Cəmiyyətin "yaşlı qadın" obrazı ilə öz daxilimdəki qadın eynidirmi?
-
Özümə son dəfə nə vaxt "gözəlsən" dedim – başqasından yox, özüm üçün?
Rəyini bizimlə bölüş:
Bu yazı sənin içində nəyə toxundu?
Qocalmaq sənə nə öyrədib?
Səncə qadın cəmiyyətin baxışını dəyişdirmək üçün nə edə bilər?