Pierre və Marie Curie həm elm dünyasında, həm də insanlıq tarixində iz qoymuş qeyri-adi alimlər idi. Onlar 1895-ci ildə evləndilər və 1903-cü ildə radioaktivlik üzərində apardıqları birgə araşdırmalara görə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görüldülər.
1906-cı il 19 aprel tarixində Pierre Curie faciəvi bir küçə qəzası nəticəsində dünyasını dəyişdi. Bəzi fərziyyələr onun radioaktiv şüalanma səbəbindən zəiflədiyini irəli sürsə də, bu heç vaxt sübut olunmadı. 1934-cü ildə Marie Curie uzun illər ərzində yüksək səviyyədə radiasiya təsirinə məruz qalması nəticəsində vəfat etdi.
Aşağıda Marie və Pierre Curie haqqında əsas faktlar, töhfələr və sitatlar təqdim olunur.
Pierre Curie
-
Fransız fiziki, radioaktivlik, kristalloqrafiya və maqnetizm sahələrində mühüm kəşflərə imza atmışdır.
-
Əsas elmi töhfələri:
-
Curie nöqtəsi – ferromaqnetik maddələrin bu temperaturdan yuxarıda ferromaqnetik xüsusiyyətlərini itirməsi.
-
Curie qanunu – temperaturun paramaqnetizmə təsiri.
-
Piezoelektrik effekt – kristallar sıxıldıqda elektrik potensialı yaradır.
-
Yüksək dəqiqlikli burulma tarazlığı (torsion balance) hazırlamışdır.
-
Həyat yoldaşı Marie Curie ilə birlikdə polonium və radium elementlərini təcrid etmişdir.
-
Marie Curie
-
İki Nobel mükafatına layiq görülən ilk şəxs, məşhur fizik və kimyaçı.
-
Polşada doğulmuş, sonradan Fransaya köçərək Fransa vətəndaşı olmuşdur.
-
Henri Becquerel uran üzərində radioaktivlik kəşfini etdikdən sonra bu sahədə araşdırmalara başlamışdır.
-
Əsas nailiyyətləri:
-
Radiasiyanın molekullar arasındakı qarşılıqlı təsirdən deyil, atomun özündən gəldiyini sübut etdi.
-
1911-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatı – radium və poloniumu kəşf etməsi və bu elementlər üzərində apardığı tədqiqatlara görə.
-
1932-ci ildə Polşanın Varşava şəhərində Radyo İnstitutunu təsis etdi (sonradan Maria Skłodowska-Curie Onkologiya İnstitutu). Bu institut bu gün də ixtisaslaşdırılmış xərçəng tədqiqatı və müalicəsi aparır.
-
Məşhur sitatları:
-
“Unutmamalıyıq ki, radium kəşf ediləndə onun xəstəxanalarda faydalı olacağını heç kim bilmirdi. Bu, saf elm işi idi. Elmi işin yalnız dərhal faydası baxımından qiymətləndirilməməsinin bir sübutudur. Elmi onun gözəlliyi naminə etmək lazımdır və sonradan radium kimi kəşflər bəşəriyyətə fayda verə bilər.”
-
“Heç kim görülmüş işləri düşünmür; yalnız görülməli olan işləri görür.”
Biologiya Faktları
Bu bölmədə biologiya elmi haqqında maraqlı məlumatlar təqdim olunur:
-
Biologiyanı öyrənən mütəxəssislərə bioloq deyilir.
-
Avstraliyadakı Böyük Bariyer rifi Yer üzündəki ən böyük canlı quruluşdur (uzunluğu 2000 km-dən çoxdur).
-
1674-cü ildə Antonie van Leeuwenhoek mikroskop vasitəsilə ilk dəfə canlı hüceyrəni müşahidə etdi.
-
Ekologiya – orqanizmlərin və ekosistemlərin ətraf mühitlə qarşılıqlı təsirini öyrənən elm sahəsidir.
-
Bəzi bakteriyalar xəstəlik törətsə də, digərləri qidaların həzm olunmasına və yoqurt istehsalına kömək edir.
-
Kiflər, mayalar və göbələklər fungi (göbələk) qrupuna aiddir.
-
Ümumi soyuqdəymə bir virus növüdür.
-
Viruslar antiviral dərmanlarla müalicə edilə bilər.
-
Bakteriyalar çox kiçik ölçülü, təkhüceyrəli orqanizmlərdir.
-
Bakterial infeksiyalar antibiotiklərlə müalicə olunur.
-
Bitki mənşəli qidalarla qidalanan heyvanlar ot yeyənlər adlanır.
-
Təhlükə altında olan növlər – nəsli kəsilmə riski daşıyan canlılar (məsələn, mavi balinalar, pələnglər, pandalar). Qoruma tədbirləri görülməsə, bu növlər məhv ola bilər.
-
5 iyul 1996-cı ildə doğulan Dolly adlı qoyun, yetkin hüceyrədən klonlanmış ilk məməli olmuşdur.
-
Mutasiya – orqanizmin DNT-sində baş verən dəyişiklik nəticəsində yeni xüsusiyyətin yaranması.
-
Fransız alim Louis Pasteur qidaları və mayeləri xəstəlik törədən mikroorqanizmlərdən qorumaq üçün pasterizasiya metodunu icad etmişdir.
-
Çarlz Darvin “təbii seçmə” nəzəriyyəsini inkişaf etdirmişdir – əlverişli xüsusiyyətlərə malik fərdlərin daha çox sağ qalaraq bu xüsusiyyətləri növbəti nəsillərə ötürməsi.