DƏNİZ YOXSA DİVAR? – MİQRANT AXINININ ARXASINDAKI GEOSİYASƏT

I. Proloq: Kiçik Sandalda Yuxuda Ölən Uşaq

O gecə dalğalar çox sakit idi. Sanki dəniz belə uşağın nəfəsini qorumaq istəyirdi. Kiçik bir qayıqda, dünyanın ucundan ümid axtararaq yuxuya gedən, amma bir daha oyanmayan bir uşaq... Adı heç vaxt xəbərlərə çıxmadı. Amma o, dünya siyasətinin görünməyən şəklidir – adı olmayan, vətəni olmayan, gələcəyi olmayan.

II. Dənizlərdən Qalxan Səssiz Ordu: Miqrantlar Kimdir?

Dünyada hər gün 50.000-dən çox insan evini, torpağını, tarixini tərk edir. Onlar “qaçqın”, “miqrant”, “sığınacaq axtaran” adlandırılır. Amma əslində, onlar bəşəriyyətin sınavıdır.

• İqlim dəyişiklikləri səbəbilə torpaqlar su altında qalır.

• Müharibələr şəhərləri viran qoyur.

• Aclıq və iqtisadi çöküş ölkələri yaşanmaz hala gətirir.

Miqrasiya artıq fərdi seçim deyil, kütləvi qaçışdır.

III. Rəqəmlərin Səssiz Qışqırığı

 Bu rəqəmlər yalnız statistika deyil – hər biri bir insan həyatı, bir ailə dağıntısıdır.

IV. Dənizdə Qapanan Sərhədlər

Ən çox diqqət çəkən bölgə: Aralıq dənizi.

• Libya, Tunis, Mərakeş – çıxış nöqtələri.

• İtaliya, Yunanıstan, İspaniya – giriş qapıları.

2022-ci ildə 3.789 nəfər Aralıq dənizində boğularaq həyatını itirdi.
Və bu yalnız qeydiyyata düşənlərdir.

Bəs sual: Bu insanlar dənizə niyə atılır?
Cavab sadədir – çünki quru yollarda divarlar ucalır.

V. Divarlar Nəyi Qoruyur?

ABŞ, Avropa, Avstraliya… Hər yerdə sərhəd divarları, elektron gömrüklər, göz yaşardıcı qazlar.

Əslində bu divarlar nəyi qoruyur?

• Əmək bazarını?

• Siyasi stabilliyi?

• Yoxsa sadəcə "biz"lə "onlar" arasındakı qorxunu?

Divarlar insan axınını yox, vicdanı dayandırır.

VI. Miqrantlar və Geosiyasi Alver

Miqrantlar artıq yalnız humanitar məsələ deyil – geopolitik kartdır.

• Türkiyə Avropaya qarşı miqrantlarla təzyiq edir.

• Belarus Polşa və Litvaya qarşı miqrant axınını silahlandırır.

• Avropa İttifaqı isə üçüncü ölkələrə pul verib sərhəd mühafizəsi qurur.

İnsan həyatı artıq müzakirə predmeti, danışıqların obyekti, müqavilənin bəndi olub.

VII. Miqrant Olmaq – İkinci Dərəcəli İnsan Olmaqdırmı?

Avropada bir çox miqrant təhsil ala bilmir, iş tapa bilmir, kimliksiz yaşayır. Onlara “qonaq” kimi baxırlar – amma qapıdan içəri buraxmadan.

• Miqrant uşaqları təhsildə geri qalır.

• Tibbi yardımlar məhduddur.

• Cəmiyyət tərəfindən qəbul olunmurlar, tez-tez “təhlükə” kimi damğalanırlar.

Bəs biz hansı dünyada yaşayırıq? İnsan pasporta görə dəyər qazanırsa, bu dünya doğrudanmı insanidir?

VIII. Azərbaycan və Region: Miqrasiya Haradadır?

Azərbaycan da həm məcburi köçkünlər, həm də xarici miqrant axınları ilə üzləşir:

• Qarabağ münaqişəsi nəticəsində IDP-lər (məcburi köçkünlər) problemi.

• Mərkəzi Asiyadan və Pakistandan gələn işçi qüvvəsi.

Bölgedə suallar çoxdur:

• Qanuni miqrasiya mexanizmləri varmı?

• İnteqrasiya siyasəti necədir?

• Sərhədin sosial yükünü kim daşıyır?

IX. Həll Varmı?

Dünya bu axını dayandıra bilməz. Amma onu idarə etmək olar.

 Bəzi təkliflər:

• Təhlükəsiz və qanuni miqrasiya yolları yaratmaq.

• Qəbul edən ölkələrin sosial inteqrasiya proqramlarını gücləndirmək.

• Miqrasiyanın əsas səbəblərini – müharibə, yoxsulluq, iqlim böhranını həll etmək.

Miqrasiya problemdir, amma bəşəriyyətin təbii halıdır. Onu “dayandırmaq” yox, yönləndirmək lazımdır.

X. Epilog: Dalğalardan Divarlara – İnsanlıq Harada Qaldı?

O uşaq... o kiçik sandalda yuxuda ölən uşaq...
O, heç bir ölkəyə aid deyildi. Onun gözü ilə baxsaq, dünya bir qədər fərqli görünərdi.

Divarlar deyil, körpülər qurmaq zamanıdır.
Su deyil, ürək divarlarını aşmaq gərəkdir.

Sonda Oxucuya Sual:

Sizcə, sərhəd – təhlükəsizlik üçünmü, yoxsa qorxunun şəkilidir?
Fikrinizi paylaşın – SHEFEQ.COM susmur, danışır.

Fikriniz Vacibdir – Rəyinizi Bildirin

Bu məqalə sizi düşündürdü?
 Sizcə miqrant axını dünyanı təhlükəyə aparır, yoxsa insanlıq dərsidir?
Divarlar bizi qoruyur, yoxsa bölür?

Şərhinizi aşağıda yazın və müzakirəyə siz də qoşulun. Sizin baxışınız da bu suallara cavabdır.