Giriş
Bir bəhanə — bir səhvin məsuliyyətindən qaçmaq üçün qurulan yalan mexanizmidir.
Bəzən səhv etdiyimizi qəbul etmək çətindir. Çünki bu, insanın öz qüsurunu görməsi və başqalarının qarşısında zəif görünmək qorxusu ilə bağlıdır.
Bu zaman, insanın dili “üzr istəyirəm” demək yerinə, “amma səbəbi var” deməyə başlayır.
Lakin bəhanələr görünməz şəkildə məsuliyyəti öldürür, iradəni zəiflədir və inkişafın qarşısını alır.
Psixologiyada bu hal “bilişsel dissonans” adlanır — insanın eyni anda həm doğru olduğunu bildiyi bir fikrə, həm də onunla zidd olan davranışa inanmasından doğan daxili narahatlıq.
Bəhanə gətirdikcə insan səhvini deyil, onu öz vicdanında ağlaşdırmağı öyrənir.
Ancaq inkişafın başlanğıcı — öz səhvini bəhanəsiz qəbul etməkdir.
Bu məqalə “bəhanə yoxdur” prinsipinin həyatdakı altı əsas sınağını göstərir.
1. “Artıq itirmişəm.”
“Kimsə çox məğlubiyyətlə qarşılaşsa belə, məğlub olmamalıdır.” — Maya Angelou
İnsanlar çox zaman başlamadan əvvəl uduzduqlarını düşünürlər.
Onlar nəticəni deyil, başqalarının uğurunu görür, öz yolunu isə hələ açmadan bağlayırlar.
Bəli, hamı Michael Jordan olmayacaq. Amma hamı öz səviyyəsində bir qalib ola bilər.
Uğur iki addımlıq məsafədə deyil — o, min addımın səbrindədir.
Heç kim Everest zirvəsinə bir sıçrayışla qalxmır. Zirvəyə aparan hər addım, növbəti inamın bünövrəsidir.
Uğur da belədir — bir məqsədi qazanmaq deyil, bir inamı saxlamaqdır.
2. “Mən çox pisəm.”
Özünü başqaları ilə müqayisə etmək — iradənin zəhəridir.
Bir çox insan “mən bacarmaram” deyərək, bacarmaq üçün çalışmır.
Amma bacarıq doğulmur, yaradılır.
Müqayisə insanı geriyə aparır, çünki sən artıq başqasının həyat ritmində yaşayırsan.
Əgər öz zəifliklərindən utanırsansa, deməli, hələ onlarla mübarizə aparmamısan.
Bəhanə gətirmə. Çünki hər zəiflik — inkişafın başlanğıcıdır.
3. “Doğru anı gözləyirəm.”
“Axırda illərin sayı deyil, o illərdəki həyat önəmlidir.” — Abraham Lincoln
Doğru an yoxdur.
Mükəmməl vaxtı gözləmək — fürsəti əldən vermək deməkdir.
Çünki hər doğru an, yalnız başlayan insan üçün doğulur.
Həyat gözləyənləri sevmir.
Hərəkət edənlər isə — səhv etsələr belə — öyrənirlər, böyüyürlər, dəyişirlər.
Odur ki, ehtirasını tap və bu gün başla.
İlk addım mükəmməl deyil, amma vacibdir.
4. “Mən çox məşğulam.”
Bu, XXI əsrin ən məşhur bəhanəsidir.
Vaxt çatışmazlığı deyil, prioritet çatışmazlığı bizi yorur.
Vaxtını izləmək üçün özündən soruş:
-
Bu fəaliyyət mənə dəyər qatırmı?
-
Mən bu işi niyə görürəm?
Əgər cavab “bilmirəm”dirsə — deməli, vaxtını itirirsən.
İşləri deyil, dəyəri idarə et.
Telefonundakı bir tətbiq, həyatındakı bir insan, yaxud vərdiş — əgər sənə fayda vermirsə, çıxart.
Çünki “çox məşğulam” bəhanəsi əslində “önəmsiz işlərlə doluyam” deməkdir.
5. “Uduzmaqdan qorxuram.”
“Əgər uduzmaqdan qorxursansa, heç vaxt qazana bilməzsən.” — Joe Louis Clark
Uğursuzluq qorxusu — insan yaradıcılığının ən böyük düşmənidir.
Bir çox istedad yalnız “bəlkə alınmaz” qorxusu üzündən itib.
Hər uğurlu insanın keçmişində bir uğursuzluq səsi var.
Amma fərq ondadır ki, o səs onu dayandırmadı — sürətləndirdi.
Uduzmaq — bəzən qələbənin gizli formasıdır.
Çünki uduzmaqdan qorxan insan heç vaxt uduzmayacaq qədər cəhd etmir.
6. “Mən bunu edə bilmərəm.”
Bu, insan ağlının ən təhlükəli cümləsidir.
Çünki dediyin an, beyin inanmamağa, ruh isə təslim olmağa başlayır.
Hər bir insanda potensial var — sadəcə, inanc onu oyadır.
Güclü tərəflərinə fokuslan, zəifliklərini isə bir məktəbə çevir.
Hər dəfə büdrədikdə, “bacarmaram” demə, “öyrənirəm” de.
Unutma:
Gücünü itirməyin yeganə yolu — ondan istifadə etməməkdir.
Nəticə
Həyatda ən böyük bəhanə — “bəhanəm var” deməkdir.
Bəhanə, iradənin qapısını yavaş-yavaş bağlayır.
Ancaq hər dəfə “bəhanə yoxdur” dedikdə, o qapı bir az da açılır.
İnsanı dəyişən mühit deyil, öz qərarıdır.
Və hər qərarın başlanğıcı, bir sadə cümlədir:
“Bəhanə yoxdur.”