GİRİŞ: Sadə ağrı, yoxsa ciddi siqnal?
Gündəlik həyatın ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul etdiyimiz baş ağrısı bəzən sadə yorğunluq kimi qiymətləndirilir. Halbuki baş ağrıları çox vaxt bədəndə baş verən dəyişikliklərin ilk xəbərçisi ola bilər. Bu yazıda baş ağrılarının hansı hallarda tibbi yardım tələb etdiyini və həkimə nə zaman müraciət edilməli olduğunu ətraflı şəkildə araşdıracağıq.
I. BAŞ AĞRILARININ SƏBƏBLƏRİ VƏ NÖVLƏRİ
Baş ağrıları genetik, nevroloji, damar, hormonal, psixoloji və ya infeksion səbəblərlə bağlı ola bilər. Bunlar iki əsas kateqoriyada toplanır:
1.1. Birincili baş ağrıları:
-
Miqren
-
Gərginlik tipli baş ağrısı
-
Klassik baş ağrısı
1.2. İkincili baş ağrıları:
-
Hipertoniya
-
Beyin dəyişiklikləri (şiş, anevrizma)
-
İnfeksiyalar (meningit)
-
Travmalar
-
Metabolik pozuntular (hipoglisemiya, qaraciyər-dalak problemləri)
II. HƏKİMƏ MÜRACİƏT TƏLƏB EDƏN BAŞ AĞRISI ƏLAMƏTLƏRİ
2.1. "Fəlakətli" başlayan baş ağrısı
-
Həyatınızda ilk dəfə hiss etdiyiniz, qəfil, çox şiddətli və döyünən baş ağrısı
-
Beyin qanaması riski
2.2. Fiziki gərginlikdən sonra başlayan ağrılar
-
Öskürmək, əyilmək, cinsi fəaliyyət və ya fiziki məşqdən sonra yaranan ağrı — anevrizma və ya beyin təzyiqi artımı göstəricisi ola bilər
2.3. Nevroloji simptomlarla müşayiət olunursa:
-
Şüur bulanıqlığı
-
Nitq pozuntusu
-
Əzələlərdə iflic və ya zəiflik
-
Tarazlıq pozuntusu
-
Görmənin itməsi və ya bulanıqlığı
2.4. 50 yaşdan sonra ilk dəfə yaranan baş ağrısı
-
Temporal arterit, damar daralmaları ehtimalı yüksəkdir
2.5. Gecə yuxudan oyandıran baş ağrısı
-
Beyin şişi və ya təzyiq artımını göstərə bilər
III. SAĞLAMLIQ VƏ GÜNLÜK HƏYAT
Baş ağrısı təkcə tibbi yox, həm də psixososial problemdir:
-
Xroniki baş ağrıları depresiyaya səbəb ola bilər
-
İş həyatına, ailə münasibətlərinə və emosional duruma mənfi təsir edir
-
Xüsusilə qadınlarda hormonal dəyişikliklər miqreni daha da artırır
IV. ELMI TƏDQİQATLARIN NƏTİCƏLƏRİ
-
2020, Mayo Clinic: Xroniki baş ağrısı olanların 60%-ində yüksək stress faktoru aşkarlanıb
-
2018, WHO: Dünyada 1 milyarddan çox insan miqrendən əziyyət çəkir
-
2022, Ankara GATA: Nevrologa baş ağrısı ilə müraciət edənlərin 23%-ində beyində struktur pozuntular aşkarlanıb
V. PROFİLAKTİKA: BAŞ AĞRISINI NECƏ AZALTMAQ OLAR?
-
Gündəlik su qəbulu: ən azı 2–2.5 litr
-
Yuxu rejimi: 7–8 saatlıq keyfiyyətli yuxu
-
Ekran qarşısında vaxtın məhdudlaşdırılması
-
Fiziki hərəkət, təmiz hava, nəfəs məşqləri
-
Kofein, işlənmiş qidalar və güclü işıqdan uzaq durmaq
VI. HƏKİMƏ GECİKMƏDƏN MÜRACİƏT EDİN
Hər şiddətli baş ağrısı beyində şiş demək deyil, amma beyin şişi olan bir çox insanda ilk əlamət baş ağrısıdır.
Vaxtında tibbi müayinə (tomoqrafiya, MRT, qan analizləri) ciddi xəstəliklərin qarşısını almağa imkan verir.
NƏTİCƏ: Dinləyin, susmayın!
Baş ağrısı bəzən xəbərdarlıq, bəzən həyəcan siqnalıdır. Bədəni dinləmək, vaxtında tədbir görmək — həyat keyfiyyətini artırır və təhlükənin qarşısını alır.
SUAL VƏ RƏY:
-
Sizdə baş ağrıları hansı hallarda baş verir?
-
Dərman qəbul edirsiniz, yoxsa səbəbi araşdırırsınız?
-
Həkimə müraciət üçün hansı əlamətləri gözləyirsiniz?
SHEFEQ.COM — bədəninizin susqun siqnallarını eşidən məkan.
