Amazon çayı Yer üzündəki ən möhtəşəm təbii sistemlərdən biridir.
Onun suları minlərlə kilometr boyunca Cənubi Amerikanın ürəyindən axaraq həm insan həyatını, həm də planetin ən zəngin ekosistemlərini bəsləyir.
Gəlin, Amazon çayı haqqında maraqlı və əyləncəli faktlarla tanış olaq.
1. Amazon harada yerləşir?
Amazon çayı Cənubi Amerikada yerləşir və Guyana, Ekvador, Venesuela, Boliviya, Braziliya, Kolumbiya və Peru ərazisindən keçir.
Bu çay dünyanın ən geniş su hövzələrindən birinə malikdir.
2. Amazonun uzunluğu
Amazon çayının uzunluğu təqribən 6 400 kilometr (təxminən 4 000 mil) təşkil edir.
Bu, onu Nil çayı ilə birlikdə dünyanın ən uzun çaylarından biri edir.
3. Yağış mövsümündə Amazon
Yağışlı mövsümdə Amazon çayının eni 190 kilometrdən çox ola bilər.
Bəzən o qədər genişlənir ki, iki sahil arasında fərqi ayırd etmək çətinləşir — sanki bir okeana baxırsan.
4. Niyə Amazonda körpü yoxdur?
Amazon çayının üzərindən heç bir körpü keçmir.
Bunun səbəbi sadədir: çay əsasən sıx tropik meşələrdən keçir və bu ərazilərdə nə yollar, nə də böyük şəhərlər mövcuddur.
Əksər nəqliyyat suda – qayıqlarla həyata keçirilir.
5. Amazon üzərində ən böyük şəhər
Çay boyunca yerləşən ən böyük şəhər Manausdur.
Bu şəhər Braziliyada yerləşir və 1,7 milyondan çox əhalisi var.
Manaus həm sənaye, həm də ekoturizm mərkəzi kimi tanınır.
6. Amazonun balıqları
Amazon çayında 3 000-dən çox balıq növü yaşayır və alimlər hələ də yeni növlər kəşf etməyə davam edirlər.
Bu, Amazonu dünyanın ən zəngin su ekosistemlərindən biri edir.
7. Anakondalar – çayın nəhəng sakinləri
Amazon hövzəsinin dayaz sularında anakondalar yaşayır — onlar dünyanın ən iri ilanlarındandır.
Bəzi anakondalar o qədər böyük olur ki, su içmək üçün yaxınlaşan iri heyvanlara belə hücum edə bilir.
8. Piranhalar – çayın qorxulu balıqları
Amazon həm də məşhur piranhaların evidir.
Bu kiçik, lakin iti dişli balıqlar ət yeyən növlərdir və bəzən suya düşən heyvanlara qrup halında hücum edə bilirlər.
Onların haqqında saysız filmlər çəkilsə də, təbiətdə piranhaların insanlara hücumu çox nadir haldır.
Nəticə
Amazon çayı təkcə bir su axını deyil — bu, Yer kürəsinin nəfəsidir.
O, milyonlarla canlı növün, minlərlə bitkinin və yüzlərlə xalqın həyat mənbəyidir.
Amazonu qorumaq, əslində, planetimizi qorumaq deməkdir.