Giriş: Məqsəd Sevgi, Yoxsa Çarəsizlik?
İbadət insanla Allah arasında qurulan bir körpüdür. Amma bu körpünün hansı niyyətlə qurulduğu çox önəmlidir. Bəzən dua edərkən, ibadət edərkən, səcdəyə gedərkən – biz Allaha tərəfmi yönəlirik, yoxsa yalnız ehtiyacımıza? Bu yazıda bu sualı dərindən araşdıracağıq: İbadətimizin mərkəzində Allahın Zatı var, yoxsa Onun bizə verəcəkləri?
İbadətin İki Üzü: Sevgi və Ehtiyac
İslamda ibadətin ən yüksək forması məhəbbət və mərifət üzərində qurulandır. Lakin çox zaman insan çarəsizliyindən dua edir, ehtiyac içində səcdəyə gəlir. Bu yanlış deyil, lakin yetərli də deyil. Quranda dua və ibadətin yalnız ehtiyaca görə edilməməsi, təslimiyyət və sevgi ilə edilməsi vurğulanır:
“Rəbbinizə yalvararaq və gizlicə dua edin. Həddi aşanları sevməz.” (Əraf, 55)
Göründüyü kimi, dua yalnız çıxış yolu üçün deyil, həm də yaxınlıq üçün edilməlidir.
Ehtiyacdan Doğulan İbadət – Əsası Zəif Binadır
Əgər bir insan yalnız ehtiyac duyanda dua edirsə, ehtiyac bitəndə əlaqəsi də bitər. Bu cür münasibət, dərin sevgi üzərində deyil, şərtli bağlılıq üzərində quruludur. İbadət – sevən bir könülün şərtsiz təslimiyyətidir. Allahı yalnız nemət üçün sevmək – dostluğa yox, ticarətə bənzəyər.
Səcdədə Sual: Nə Axtarırsan?
İnsan səcdəyə gedərkən özü ilə üz-üzə qalmalıdır. Bu səcdə nə üçündür? Sakitlik tapmaq? Çarəni Allahda görmək? Yoxsa sadəcə Allahı sevmək və Ona yaxın olmaq?
Ən ali ibadət – Allahın özünə görə ibadət etməkdir. Yəni, Cənnət ummadan, Cəhənnəmdən qorxmadan – sadəcə Onu sevdiyin üçün.
Peyğəmbərin Dualarında Sevgi Nümunələri
Peyğəmbərimiz (s.a.s) ibadətlərində Allahdan qorxar, amma daha çox sevərdi. Onun dualarında ən çox keçənlərdən biri:
“Allahım, Səni Səninlə tanıdım və Səni Sənin üçün sevdim.”
Bu dua göstərir ki, Allah sevgisi ibadətin mərkəzi olmalıdır. Ehtiyacla yox, eşqlə edilən ibadət – ruhun yüksəlişidir.
Allaha Ehtiyac Duymaq – Zəiflik Deyil, Dürüstlükdür
Əlbəttə ki, insan acizdir. Dua və ibadət bir ehtiyacın etirafıdır. Amma məsələ burasındadır: biz ibadətdə Allaha sarılırıqmı, yoxsa Onun verəcəklərinə? Allahı vasitə yox, məqsəd edənlər – əsl ibadət edənlərdir.
İbadəti Dəyişdirən Niyyət
Niyyət ibadətin ruhudur. Eyni rükət namaz iki fərqli niyyətlə qılınsa, biri nur olar, digəri isə sadəcə bir hərəkət. İbadətdə məqsəd – Allahla bir olmaqdır. İbadəti dua ilə, zikr ilə, səcdə ilə, sükutla etmək mümkündür. Amma hər birinin içində niyyət, niyyətdə isə sevgi olmalıdır.
Nəticə: Allahı Sevdiyin Üçün İbadət Et
İbadətə ehtiyacla başlamaq normaldır. Amma zamanla o ehtiyacın yerini sevgi almalıdır. Allaha olan sevgi – insan ruhunu dəyişdirən, qəlbi yandıran bir oddur. Bu odda yanan ibadət isə səmaya qalxar.
Sonda bir dua: “Allahım, Sənə yalnız çarəsizliyimlə yox, sevgimlə də gəlməyi mənə nəsib et. Ehtiyaclarımı Sənin rizana qurban edəcək qədər Səni sevməyi öyrət. İbadətimi mənə möhtac olmadığın halda, Səni tanımaq üçün etməyi nəsib et. Amin.”
