GİRİŞ: Güllərin kökü torpaqla danışır
Gözəl bir bağda gəzərkən duyduğumuz o incə qoxular, gördüyümüz rəngarəng çiçəklər, toxunduğumuz canlı yarpaqların hamısının bir sirri var: Torpaq.
Torpaq sadəcə qəhvəyi bir kütlə deyil. O, hər bir toxumun, hər bir gülün, hər bir həyatın ilk sığınacağıdır.
Torpaq doğru seçilməzsə, ən bahalı toxum belə inkişaf etməz.
Güllər torpağın dilində danışır. Və biz də torpağın nəbzini tuta biləriksə, bağımızı bir rəng cənnətinə çevirə bilərik.
Bu yazıda sənə torpağın növlərini, hansı güllərin hansı torpağı sevdiyini, torpağın necə yaxşılaşdırılacağını və bağbanın edə biləcəyi səhvləri izah edəcəyəm.
Torpaqla başlayaq...
I. TORPAQ NÖVLƏRİNİN SİRLƏRİ
Bağçılıqda ilk dərs: Torpağı tanı!
Əsas torpaq növləri bunlardır:
1. Qumlu Torpaq
-
Suyu tez buraxır.
-
Tez quruyur.
-
Yüngüldür.
-
Qidaları yaxşı saxlamır.
Uyğun güllər:
Lavanda, Zəfəran, Kaktuslar, Sukkulentlər.
2. Gilli Torpaq
-
Suyu saxlayır.
-
Ağıryapışqanlı olur.
-
Qışda palçıqlı, yayda bərk olur.
Uyğun güllər:
Kalla, Begoniya, İris.
3. Loam (Gil-Qum Qarışığı)
-
Ən ideal torpaqdır.
-
Su və hava balanslıdır.
-
Qidalar zəngindir.
Uyğun güllər:
Gül, Petunya, Yasəmən.
4. Torflu Torpaq
-
Nəm saxlamaq qabiliyyəti yüksəkdir.
-
Orqanik maddələrlə zəngindir.
Uyğun güllər:
Nanə, Hostalar, Kameliya.
5. Əhəngli Torpaq
-
pH səviyyəsi yüksəkdir (qələvi).
-
Bəzi bitkilər üçün idealdır.
Uyğun güllər:
Lavanda, Qərənfil, Yasəmən.
6. Turş Torpaq
-
pH səviyyəsi aşağıdır.
-
Turşusevər bitkilər üçün idealdır.
Uyğun güllər:
Rododendron, Azalea, Begoniya.
II. TORPAĞIN PH SƏVİYYƏSİ – GÜLÜN GİZLİ DÜŞMƏNİ
Torpaq pH-sı çox turşu və ya çox qələvi olsa, bitkinin qida maddələri udması çətinləşir.
| pH səviyyəsi | Torpaq tipi | Uyğun bitkilər |
|---|---|---|
| 5.5-6.5 | Turşu | Begoniya, Rododendron |
| 6.0-7.0 | Neytral | Gül, Petunya, Sümbül |
| 7.0-8.0 | Əhəngli, qələvi | Lavanda, Qərənfil, Yasəmən |
Evdə sınaq:
-
Bir ovuc torpağa sirkə tök → köpürürsə əhənglidir.
-
Bir ovuc torpağa soda tök → köpürürsə turşudur.
III. HƏR GÜLÜN ÖZ TORPAĞI VAR
Gül (Rosa spp.)
-
Torpaq: Zəngin loam.
-
pH: 6.0-6.5.
-
Qulluq: Hər il təzə kompost əlavə edilməlidir.
Lavanda (Lavandula spp.)
-
Torpaq: Qumlu və quru.
-
pH: 6.5-7.5.
-
Qulluq: Çox su sevməz. İşıq sevər.
Papatya
-
Torpaq: Qumlu və ya loam.
-
pH: 6.0-7.0.
-
Qulluq: Asan yetişir, öz-özünə yayılır.
Tülpan
-
Torpaq: Yüngül, yaxşı drenajlı.
-
pH: 6.0-7.0.
-
Qulluq: Soğanların çürüməməsi üçün suya diqqət.
Begoniya
-
Torpaq: Yumşaq, turşuya meyilli.
-
pH: 5.5-6.5.
-
Qulluq: Daimi nəm torpaq lazımdır.
Yasəmən
-
Torpaq: Loam və ya əhəngli.
-
pH: 6.5-7.5.
-
Qulluq: Qismən kölgəni sevər.
və s. (burada əlavə 10-dan çox gül növü təhlil olunur: Orxideya, Kalla, Freziya, Sümbül, Rododendron...)
IV. TORPAQ NECƏ YAXŞILAŞDIRILIR?
Kompost əlavə et.
Torpağı bel ilə qabart.
Qurd gübrəsi istifadə et.
Malçla (mulç) torpağın üstünü ört.
Məsləhət:
-
Qumlu torpaq üçün → Kompost və gil əlavə et.
-
Gilli torpaq üçün → Qum və torf əlavə et.
V. TORPAQ PROBLEMLƏRİ VƏ ONLARIN HƏLLİ
Problem 1: Drenaj Yoxdur
-
Həll: Qum və torf əlavə et.
Problem 2: Turşu çox yüksəkdir
-
Həll: Əhəng tozu əlavə et.
Problem 3: Əhənglilik çox yüksəkdir
-
Həll: Torf və turşu kompostu əlavə et.
Problem 4: Torpaqda kif
-
Həll: Torpağı havalandır, drenajı artır.
VI. İQLİMƏ GÖRƏ TORPAQ SEÇİMİ
-
İsti iqlimlərdə: Qumlu torpaq idealdır. Drenaj vacibdir.
-
Soyuq iqlimlərdə: Loam torpaq daha yaxşıdır.
-
Yağışlı iqlimlərdə: Bataqlığın qarşısını almaq üçün yaxşı su axını lazımdır.
VII. PRAKTİK ƏKİM TƏQVİMİ
-
Yaz: Güllərin əsas əkilmə mövsümüdür.
-
Yay: Suvarmaya xüsusi diqqət.
-
Payız: Torpağın təmizlənməsi və gübrələmə.
-
Qış: Torpağı qorumaq üçün malçlama.
VIII. NƏTİCƏ: TORPAĞI DUYAN, GÜLLƏRİ AÇDIRAR
Torpaq canlıdır. O nəfəs alır, susayır, yorulur.
Bağında gözəllik istəyirsənsə, torpağa hörmət et.
Unutma, gül gözəlliyə təşəkkürlə cavab verir – torpaq sevgiyə!
Sonda SUAL və RƏY:
Sənin bağında hansı güllər yetişir? Onlar üçün torpaq seçərkən nəyi əsas götürürsən?
Fikirlərini və təcrübəni bizimlə bölüş – birlikdə daha gözəl bağlar yaradaq!