ISLAM
Giriş: Səssizliyin İçində Danışan Ruh
İnsan səsi ilə deyil, ruhu ilə danışar. Bəzən səssizlik, ən yüksək səslə çağıran bir nida olur. Vicdan – bu görünməyən səs, fitrətin bizə verdiyi istiqamətverici işıqdır. Lakin bəzən həyatın səs-küyü bu incə səsi susdurur. Biz danışırıq, amma ruh danışmır. Bəzən isə ruh danışır, biz isə onu eşitmirik. İslam, insanın daxili aləmini, onun ruhunu, vicdanını daim ayıq və diri tutmağı əmr edir. Bu yazıda, unudulmuş bir güc olan vicdanın nə olduğunu, onunla necə əlaqə qura biləcəyimizi və bu gün onu necə itirdiyimizi araşdıracağıq.
Vicdan Nədir? – İlahi Daxili Səs
İslam inancında vicdan fitrətin bir təzahürüdür. Allah insanı yaradarkən ona doğru ilə yanlışı ayırd edə biləcək bir meyar – "furqan" – vermişdir. Bu daxili meyar, bizə bəzən sükutla, bəzən sızıltı ilə, bəzən də şiddətli narahatlıqla danışar. Qurani-Kərimdə Allah buyurur:
“Nəfsə və onu nizama salana and olsun! Ona pisliyi və ondan çəkinməyi öyrədənə and olsun!” (Şəms, 91/7-8)
Vicdan, bu ayələrdəki "pislik və çəkinməyi öyrədən" mənbədir. O, ruhun bizə danışan tərəfidir.
Niyə Susuruq? – Ruhun Səsini Necə İtkidə Qoyuruq?
Müasir həyat bizi hisslərdən çox düşüncələrlə yönləndirir. Bizlər nəticə və fayda ilə maraqlanırıq, niyyət və niyyətin niyyəti ilə deyil. Gündəlik həyatın stressi, media təsiri, sosial qəliblər, maddi istəklər vicdanın səsini boğur. Bəzən doğru olanı bilirik, amma onu etmək üçün "səbəb" axtarırıq. Bu, artıq vicdanın deyil, nəfsin danışdığı andır.
Qorxulu Səssizlik – Vicdanı İtkidə Qoymağın Nəticəsi
Vicdan susduqda, biz də insanlıqdan uzaqlaşmağa başlayırıq. Ən böyük faciələr, bəşəri cinayətlər vicdansızlıqdan doğur. Riya, həsəd, yalan, nifrət – hamısı vicdanın susdurulduğu iç dünyada çiçəklənir.
Vicdanla əlaqəsi qopmuş bir ruh, istər ibadət etsin, istərsə də elm öyrənsin – içindəki boşluğu doldura bilməz. Çünki Allahın varlığı qəlbə yalnız təmiz bir vicdanla hiss etdirilir.
Vicdanı Oyanıq Tutmaq – İslamın Tövsiyələri
İslam bu səssiz rəhbəri ayıq tutmaq üçün insana bir neçə vasitə verir:
1. Təzkiyə – Nəfsi təmizləmək
Təsbeh çəkmək, oruc tutmaq, gecə namazları – bunların hamısı ruhun səsini gücləndirən vasitələrdir. Qəlb təmizləndikcə vicdanın səsi də ucalır.
2. Tövbə – Daxili təmizlik
Vicdanın susduğu anlar günahın qalın pərdəsi ilə örtülən anlardır. Tövbə, o pərdəni qaldırar. Hər tövbə, ruhun boğazındakı düyünü açar.
3. Təfəkkür – Düşünmək və hiss etmək
İslam yalnız ibadət dini deyil, həm də təfəkkür dinidir. Quranda "düşünmürsünüzmü?", "anlamırsınızmı?" sualları bu istiqamətdə verilmişdir.
4. Tənhalıq və Sükut
Ruh, səs-küydən uzaqda danışmağı sevir. Həqiqi təfəkkür və vicdanla əlaqə üçün tək qalmaq, iç səssizliyini dinləmək zəruridir.
Qəlbin Səssiz Çırpıntısı – Vicdanla Yaşamaq
Vicdanı oyatmaq bir dəfəlik proses deyil. Bu, bir ömür boyu davam edən bir mübarizədir. Hər səhər yenidən soruşmaq: “Mən bu gün nə üçün yaşayıram? Ruhum razıdırmı?”
Vicdanlı bir insan, ətrafına da nur saçır. Onun baxışlarında mərhəmət, danışığında hikmət, əməlində təmizlik olur. Belə insanlar cəmiyyətin qurtuluşudur. Onlar az olsa da, işıqları çox uzaqlara gedər.
Nəticə: Ruhun Səsini Dinləmək – Həyatın Gerçək Mənbəyi
İslam, insana yalnız görünən bədəni ilə deyil, görünməyən ruhu ilə də müraciət edir. Vicdan, Allahın bizə verdiyi daxili GPS kimidir – susduqda yoldan çıxırıq, danışdıqda isə tapırıq. Bu məqalə bir çağırışdır: ruhun danışmasına icazə ver. Bəlkə də uzun illərdir səsini eşitmədiyin vicdanın indi, bu cümlələri oxuyarkən səni səssizcə çağırır...
Sonda bir dua: "Allahım, içimdə susan vicdanımı oyat, ruhuma səssizliyində danışmağı öyrət, və məni Sənin səsinə həssas bir qəlblə yaşadan qullarından eylə. Amin."
