Qiyamət Gününə Qədər Yaşayan İnsan - Xızır Həqiqətən Sağdirmi?

Giriş

İslam mədəniyyətində Xızır peyğəmbər (Xızır Nəbi) əfsanəvi bir şəxsiyyət kimi tanınır. O, müxtəlif dinlərdə və mədəniyyətlərdə fərqli adlar altında mövcud olmuş və ölməzliyə nail olmuş bir şəxs kimi qəbul edilir. Bir çoxları inanır ki, Xızır hələ də sağdır və çətin anlarda möminlərə kömək edir. Bəs bu inancın dini, tarixi və elmi əsasları varmı? Bu məqalədə Xızırın həqiqətən sağ olub-olmadığı məsələsi araşdırılacaq.

Xızır Kimdir?

Xızır, İslam ənənəsində Allahın xüsusi lütf etdiyi bir peyğəmbər və ya vəli kimi tanınır. O, adətən yaşıl rəngə bürünmüş və ölməzlik suyu içmiş bir insan kimi təsvir edilir. Quranda Xızır haqqında açıq-aşkar məlumat verilməsə də, Kəhf surəsində Musa peyğəmbərlə olan hadisəsi bəhs edilir.

Bu hekayəyə görə, Musa peyğəmbər Allahdan daha çox bilən bir şəxs axtarmağı arzulayır. Allah onu "bilik verilmiş bir bəndə" (Xızır) ilə görüşdürür. Musa Xızırla birlikdə bir neçə hadisəyə şahid olur:

1. Xızır bir gəmini deşir.

2. Bir uşağı öldürür.

3. Bir kənddə uçmaqda olan divarı düzəldir.

Musa peyğəmbər bu hadisələri anlaya bilmir, amma sonda Xızır ona bu işlərin hikmətini izah edir. Bu, Xızırın xüsusi bir elmə sahib olduğunu və adi insanlar kimi düşünmədiyini göstərir.

Xızırın Ölməzliyi Mümkündürmü?

İslam alimləri Xızırın sağ olub-olmadığı mövzusunda müxtəlif fikirlərə sahibdirlər. Bəzi alimlər onun hələ də yaşadığını iddia edirlər, digərləri isə Xızırın çoxdan vəfat etdiyini bildirirlər.

1. Xızırın Sağ Olduğunu Dəstəkləyənlər

   • Hadisələrin bəzilərində Xızırın müxtəlif insanlara kömək etdiyi barədə rəvayətlər var.

   • Sufi ənənəsində Xızırın zaman-zaman zahir olub insanlara yol göstərdiyinə dair əfsanələr geniş yayılıb.

   • Xızırın ölməzlik suyu içdiyi və bu səbəbdən hələ də yaşadığı düşünülür.

2. Xızırın vəfat etdiyini deyənlər

   • Quranda və hədislərdə Xızırın əbədi sağ qalacağına dair heç bir açıq dəlil yoxdur.

   • İslam inancına görə, hər bir insan ölməlidir, çünki "hər kəs ölümü dadacaq" (Ənbiya surəsi, 35-ci ayə).

   • Əgər Xızır sağ olsaydı, Məhəmməd peyğəmbərin vəfatı zamanı möminlərə rəhbərlik etməli idi.

Xızırın Mifologiyada və Digər Dinlərdə Yeri

Xızırın obrazı təkcə İslamda deyil, digər dinlərdə və mədəniyyətlərdə də rast gəlinir:

• Yəhudi və Xristian ənənəsində: Elə şəxsiyyətlər var ki, Xızırın xüsusiyyətlərini daşıyır. Məsələn, İlyas peyğəmbərin ölmədən göyə çəkildiyi bildirilir.

• Türk və İran mifologiyasında: Xızır, su və məhsuldarlıq tanrısı ilə əlaqələndirilir. Hətta Novruz bayramında onun adı çəkilir.

• Hind fəlsəfəsində: Hinduizmdə də uzunömürlülük və ölməzlik konsepsiyası mövcuddur.

Xızırın Müasir Dövrdə Qəbul Olunması

Bu gün İslam alimlərinin əksəriyyəti Xızırın həqiqətən sağ olması mövzusuna skeptik yanaşır. Lakin Xızır anlayışı sufi və mistik təriqətlərdə öz aktuallığını qoruyur. Xüsusilə bəzi insanlar Xızırın ruhanilər və Allah dostları şəklində insanlara yol göstərdiyini düşünürlər.

Nəticə

Xızırın sağ olub-olmaması məsələsi açıq bir sualdır və bu, şəxsi inanca bağlıdır. Dini mənbələrdə onun əbədi yaşadığına dair qəti sübutlar yoxdur, lakin xalq arasında yayılmış rəvayətlər bu inancı gücləndirir. Elmi və məntiqi baxımdan hər bir insanın ölməli olduğu fikri daha inandırıcıdır. Lakin mistik və sufi baxış nöqtələrindən yanaşdıqda, Xızırın mövcudluğu və insanların həyatında gizli şəkildə rol oynaması ehtimalı inkar edilmir.

Son nəticədə, Xızırın sağ olub-olmadığını təsdiqləmək mümkün deyil, amma onun obrazı İslam mədəniyyətində əhəmiyyətli bir yer tutmağa davam edir.