I. Giriş: Niyyət, insanın görünməyən məscididir
İslamda hər bir əməlin kökü niyyətdir. Qəlbdən gələn bir niyyət, bəzən min sözün, min ibadətin önündə dayanır. Çünki Allah insanın sözlərinə deyil, qəlbinə baxar. Bu məqalədə niyyətin mahiyyəti, onun gücü, gündəlik həyatda rolu və Quran-Sünnə baxımından dəyəri ətraflı təhlil olunur. Niyyət – səs çıxarmadan deyilmiş duadır.
II. Niyyətin mənası: Görünməz, amma yön verən
Niyyət ərəb dilində "nəvayət" sözündən gəlir – məqsəd, yön, istək deməkdir.
-
Fəqihlərə görə: “Bir əməldə niyyət olmazsa, o əməlin savabı yoxdur.”
-
Hədis: “Əməllər ancaq niyyətə görədir...” (Buxari, Müslim)
Niyyət əmələ ruh verən nəfəs kimidir. O olmazsa, forma boş qalar.
III. Niyyətin gücü: Kiçik addım, böyük yön
Bəzən bir insanın qəlbindəki sadə niyyət böyük dəyişikliklərə səbəb olur:
-
Əgər sən birinə kömək etmək üçün yaxınlaşırsansa, niyyətin safsa – bu artıq ibadətdir.
-
Əgər sən ailənə bir tikə halal çörək aparmaq niyyəti ilə işləyirsənsə – o da ibadətdir.
“Hətta bir insan sevdiyinin ürəyini xoş etmək üçün bir gülü niyyətlə versə, o da savab ola bilər.”
IV. Qəlbdəki məscid: Təmizlik haradan başlayır?
Əsl təmizlik nə dəstəmazdadır, nə də geyimdə – o qəlbin saflığındadır. Qəlbində riyakarlıq olmayan insanın sadə bir salamı belə dua olur. Məscid sadəcə daşdan deyil, niyyətdən tikilər.
-
İnsan təkbaşına bir dağ başında olsa belə, niyyəti ilə ibadətdədir.
-
Kimsəsiz yerdə bir damla göz yaşı ilə dua etsə, Allah onun səsini eşidər – çünki qəlbindəki səs ucalıq istəmir.
V. Niyyət və dua: Dilin yox, ruhun danışığı
Ən təsirli dualar bəzən səssiz edilənlərdir. Çünki niyyət qəlbin dilidir.
-
Göz yaşı ilə edilən bir səssiz niyyət, bəzən min səsli duadan üstündür.
-
Əgər dua ibadətin özəyidirsə, niyyət o duanın nəfəsidir.
VI. Riyadan uzaq: Ən böyük təmizlənmə
Riya – insanın başqası üçün etdiyi ibadətdir. Niyyətin tərifi ilə ziddir.
-
“İnsanlar görsün deyə” edilən heç bir ibadət qəbul olunmur.
-
Təmiz niyyət, gözə görünməkdən qorxan səssizlikdir.
VII. Günlük həyatda niyyət: Hər an bir fürsətdir
Niyyət sadəcə namaz və oruc üçün deyil. Həyatın hər anına aiddir:
-
Yemək bişirmək – ailəni halal qida ilə bəsləmək niyyəti ilə
-
Gülmək – bir kədərli qəlbi ovutmaq niyyəti ilə
-
İşləmək – halal ruzi qazanmaq üçün
“Əgər insan günə ‘bugün bir könül sevindirim’ niyyəti ilə başlasa – o artıq ibadətlə yaşayır.”
VIII. Peyğəmbərimizin nümunəsi: Niyyətlə yaşayan insan
Hz. Məhəmməd (s) hər işə niyyətlə başlayardı:
-
Namazdan öncə: "Niyyət etdim..."
-
Səfərə çıxanda: "Allahın rizası üçün..."
-
Yeməyə başlayanda: "Bismillah..."
Bu, sadəcə söz deyildi – daxili yön, şüurlu həyat tərzi idi.
IX. Niyyət və təqva: Görünməz güc
Təqva – Allah qorxusu ilə yaşamaqdır. Niyyət isə təqvanın başlanğıcıdır.
-
Əgər bir işdə Allah rizası varsa, o niyyət insanı haramdan qoruyar.
-
Əgər qəlbdə niyyət təmizdirsə, əməl də ona uyğunlaşar.
X. Nəticə: Qəlbin səsi, ən doğru yol göstərən
Niyyət sadəcə bir başlanğıc deyil – bir yön, bir işarə, bir sığınacaqdır.
“Ən təmiz ibadət – səssiz qəlbdən çıxan təmiz niyyətdir.”
İnsan məscidə getməsə belə, qəlbində bir məscid tikə bilər – səssiz, riyasız, pak...
Sual və Rəy:
-
Siz bu gün hansı niyyətlə yaşayırsınız?
-
Həyatınızda hansı niyyət sizi dəyişdirdi?
-
Rəy bölməsində bizimlə paylaşın.