GİRİŞ: Stereotipləri Dağıdan Şəhərlər
Tarix boyu qadınlar cəmiyyətin müxtəlif sahələrində görünməz güc kimi iştirak etsələr də, çox zaman kişi hegemonluğu ilə idarə olunan sistemlərdə yaşamışlar. Lakin bəzi yerlərdə qadınlar özlərinin idarə etdiyi, kişi müdaxiləsinin olmadığı və ya minimuma endirildiyi cəmiyyətlər yaratmağa müvəffəq olublar. Bu “qadınlar şəhərləri” – həm rəmzi, həm də real mənada – öz gücünə inanan qadınların özlərinə yaratdığı azad məkandır.
Bu məqalədə biz dünyada qadınların tək yaşadığı, idarə etdiyi və ya üstünlük təşkil etdiyi real və ideoloji şəhərləri, kəndləri və icmaları araşdıracağıq.
I. Umoja, Keniya – Qadınların Etirazla Qurduğu Kənd Haradadır?
Keniya, Samburu bölgəsində yerləşən kiçik bir kənddir.
Tarixi və səbəbi
1990-cı illərdə bir qrup qadın, cinsi zorakılıqdan, ailədaxili şiddətdən və sosial diskriminasiyadan qaçaraq bu kəndi qurdu. Kəndin adı "Umoja" suahili dilində "birlik" deməkdir.
Xüsusiyyətləri
Kişilərin burada yaşaması qadağandır.
Qadınlar sənətkarlıqla, xüsusilə bəzək əşyaları düzəltməklə dolanışıq tapırlar.
Öz konstitusiyaları və daxili nizamnamələri var.
Kənd turistlər üçün açıqdır, amma kişi turistlər yalnız müəyyən şərtlərlə içəri buraxılır. Simvolizmi
Umoja – təcavüzə, patriarxal sistemə və qadınların hüquqlarının tapdalanmasına qarşı canlı bir müqavimət nümunəsidir.
II. Noiva do Cordeiro, Braziliya – Sevgi və Harmoniya Cəmiyyəti
Haradadır?
Minas Gerais bölgəsində, Braziliya dağlıq ərazisində yerləşən kənddir. Kimlər yaşayır?
500-dən çox qadın – əksəriyyəti qadın rəhbərliyində olan ailələrdə böyümüş qızlardır. Əsas xüsusiyyətlər
Qadınlar kəndi idarə edir, qərar qəbul edir və planlaşdırmanı həyata keçirirlər.
Kişilər yalnız həftə sonları kəndə gələ bilərlər.
Ailə qurmaq istəyən qadınlar üçün kəndə bəzən “kandidat” kişilər dəvət edilir, amma birbaşa yaşayış izni verilmir.
Həyat tərzi
Qadınlar kollektiv şəkildə əkinçilik, tikinti, musiqi və rəqs ilə məşğuldurlar.
III. Dakan, Hindistan – Dul Qadınların Göz Yaşı Şəhəri
Haradadır?
Uttar Pradeş əyalətində yerləşən Vrindavan şəhərindəki Dakan məhəlləsi.
Kimlər yaşayır?
Əsasən Hindistanın müxtəlif bölgələrindən olan dul qadınlar – sosial baxımdan təcrid edilmiş və ailə tərəfindən kənarlaşdırılmış qadınlar.
Xüsusiyyətləri
Qadınlar burada bir-birinə dayaq olmaq üçün yaşayırlar.
Həyatları çox çətin olsa da, birlikdə mahnı oxuyur, dua edir, birlikdə işləyirlər.
Dövlət və qeyri-hökumət təşkilatlarının dəstəyi ilə kiçik təsərrüfatlar qurublar.
Problemləri
Yoxsulluq, yaşlılıq, hüquqsuzluq
Lakin onlar arasında möhkəm bacılıq bağı formalaşıb
IV. İran və Əfqanıstanda Müvəqqəti “Qadın Zonasına” Çevrilən Məkanlar
Zorakı mühitlərdə qadınların müvəqqəti məkanı
Əfqanıstanda qadınlara qadağan olunan sahələrdən qaçanlar üçün gizli qruplar formalaşıb.
İranda gizli evdə fəaliyyət göstərən qadın kitabxanaları, dərnəkləri mövcuddur.
Bu məkanlar bəzən “şəxsi qadın şəhərləri” adlandırılır – orada qadınlar azad danışır, öyrənir, dəstək tapırlar.
V. Bədii və Fantastik Təsvirlərdə “Qadınlar Şəhəri”
Tarix və folklorda, qadınların yaşadığı xəyali şəhərlər və ölkələr də mövcuddur: Amazonlar – Yunan mifologiyasında kişisiz, müharibəçi qadınlar ölkəsi Wonder Woman’ın Themyscira adası – Fəlsəfi və feminizm baxımından “ideallaşdırılmış qadın cəmiyyəti”
“Herland” – Charlotte Perkins Gilman tərəfindən yazılmış utopik qadın dünyası romanı
Bu təsvirlər qadınların kişi olmadan daha sülhsevər, təmiz və kollektiv yaşaya biləcəyini göstərmək üçün yaradılıb.
???? VI. Niyə Qadınlar Öz Ayrı Məkanlarını Qurur?
Bunun bir neçə səbəbi var:
-
Təcavüz və zorakılıqdan qaçış
-
Patriarxal sistemin hökm sürdüyü cəmiyyətlərdə nəfəs almaq
-
Sosial və iqtisadi müstəqillik
-
Bacılıq, dəstək və birliyə ehtiyac
-
Qadının qadınla həmrəylik içində ruhunu və şəxsiyyətini bərpa etməsi
VII. Psixoloji və Mədəni Əhəmiyyəti
Qadın şəhərləri:
Qadının psixoloji sağalması üçün bir sığınacaqdır
“Tək olsaq belə güclüyük” ideyasının praktiki təzahürüdür
Yeni dəyərlərin – bərabərlik, əməkdaşlıq, şəfqət – əsaslandığı cəmiyyət formasıdır
VIII. Qadınlar Şəhərlərinin Gələcəyi
Bu tip cəmiyyətlər:
Getdikcə daha çox tanınır və dəstəklənir
Beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən də layihələrlə qorunur
Qadınlara siyasi, iqtisadi və mədəni baxımdan model təşkil edir
NƏTİCƏ: Qadınların Qurduğu Səssiz İnqilab
Qadınlar şəhəri – bu sadəcə coğrafi bir məkan deyil. Bu, mübarizədir, azadlıqdır, öz səsini tapmaqdır.
Bu yerlərdə qadınlar qorunmaq üçün deyil, yaratmaq üçün bir araya gəlirlər.
Onlar müxtəlif ölkələrdə, fərqli dillərdə danışa bilər, amma eyni dildə – azadlıq dilində düşünürlər.