Qadın dünyası
Novruz bayramı Azərbaycan və türk xalqlarının ən qədim və sevilən bayramlarından biridir. Bu bayram baharın, yeni ilin və təbiətin yenidən oyanmasının rəmzi sayılır. Novruza hazırlıq prosesi isə dörd həftə öncədən başlayır və hər həftənin çərşənbə axşamı xüsusi qeyd olunur. Bu çərşənbələr su, od, yel və torpaq çərşənbələri adlanır və hər biri təbiətin əsas ünsürlərindən birini simvolizə edir.
1. Su Çərşənbəsi (Birinci Çərşənbə)
Su Çərşənbəsi Novruzun ilk çərşənbəsi sayılır və təbiətdə həyatın mənbəyi olan suyun oyanmasını ifadə edir. İnanca görə, bu gün çaylar, göllər və bulaqlar canlanır, su təmizlənir və hər yerə dirilik gətirir. İnsanlar bu gün suya xüsusi hörmət göstərir, səhər tezdən su gətirir, ona baxıb arzular edirlər.
2. Od Çərşənbəsi (İkinci Çərşənbə)
Od Çərşənbəsi işığın, istiliyin və həyatın simvoludur. Bu gün insanların soyuq qış aylarından çıxıb isinməyə başladığını bildirir. Keçmişdən bu günə qədər insanlar odla bağlı inancları qoruyub saxlamışlar. Od Çərşənbəsində tonqallar qalanır, insanlar tonqalın üstündən atlayaraq “Ağırlığım, uğurluğum odda yansın” deyirlər. Bu mərasim insanların pis enerjidən, xəstəliklərdən və uğursuzluqlardan təmizlənməsi mənasını verir.
3. Yel Çərşənbəsi (Üçüncü Çərşənbə)
Yel Çərşənbəsi küləyin, havanın və canlanmanın rəmzidir. İnanca görə, bu çərşənbədə küləklər əsir, torpağı hərəkətə gətirir və yazın gəlişini xəbər verir. Xalq arasında “Yel dəyirmanları hərəkətə gəlir, torpaq nəfəs alır” kimi inanclar geniş yayılıb. Yel Çərşənbəsi Novruzun ən hərəkətli və dinamik çərşənbəsi sayılır, çünki bu gün təbiətin tam oyandığına inanılır.
4. Torpaq Çərşənbəsi (Sonuncu Çərşənbə)
Torpaq Çərşənbəsi Novruzun sonuncu və ən mühüm çərşənbəsidir. Bu gün torpağın tam olaraq oyandığı, ağacların cücərdiyi və təbiətin yaşamağa başladığı gündür. İnanca görə, bu çərşənbədə əkin işlərinə başlamaq uğurlu sayılır. Torpaq Çərşənbəsi həm də insanın ölüb torpağa qarışması və yenidən doğulması ideyasını özündə ehtiva edir.
Çərşənbələrin Novruz Bayramındakı Yeri
Çərşənbələr Novruz bayramının əsas hissələrindən biridir və bu günlərdə müxtəlif adət-ənənələr yerinə yetirilir. İnsanlar qohumlarını ziyarət edir, evlərində təmizlik aparır, süfrə açır, səməni qoyur və şirniyyatlar bişirirlər. Hər çərşənbə günü bayram ab-havasını daha da artırır və insanları Novruzun yaxınlaşmasına daha çox sevindirir.
Nəticə
Novruzun dörd çərşənbəsi Azərbaycan xalqının qədim inancları və mədəni dəyərləri ilə sıx bağlıdır. Su, od, yel və torpaq çərşənbələri insan və təbiət arasındakı harmoniyanı ifadə edir. Hər çərşənbə bir mərhələdir və birlikdə Novruzun müjdəsini gətirir. Bu günlərdə insanlar təbiətlə daha çox yaxınlaşır, qədim adət-ənənələri yaşadır və baharın gəlişini böyük sevinc və coşqu ilə qarşılayırlar.
