SƏXSİYYƏTLƏR
Giriş
Azərbaycanın müasir tarixində böyük rol oynamış şəxsiyyətlər arasında Prezident İlham Heydər oğlu Əliyevin adı xüsusi çəkilir. O, ölkənin inkişafında, beynəlxalq aləmdə nüfuzunun yüksəldilməsində, milli maraqların qorunmasında və torpaqların azad edilməsində əvəzsiz xidmətləri olan siyasi liderdir. Bu məqalədə İlham Əliyevin həyatı, siyasi fəaliyyəti, əldə etdiyi uğurlar və Azərbaycanın gələcəyinə yönəlik strategiyaları təhlil ediləcək.
I Fəsil: Həyat və təhsil yolu
İlham Heydər oğlu Əliyev 1961-ci il 24 dekabr tarixində Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası – Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev idi. Bu ailədə böyümək, onun təhsilə, mədəniyyətə və dövlətçilik ənənələrinə verdiyi yüksək dəyər İlham Əliyevin dünyagörüşünün formalaşmasında mühüm rol oynamışdır.
1977-ci ildə Bakı şəhərində orta məktəbi bitirən İlham Əliyev Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutuna (MDBMİ) daxil olmuş, 1982-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Daha sonra elmi fəaliyyətini davam etdirərək həmin institutda aspiranturada təhsil almış və tarix elmləri namizədi elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür.
II Fəsil: İş həyatı və siyasi arenaya gəlişi
1991-ci ildə Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra İlham Əliyev bir müddət özəl sektorla məşğul olmuşdur. Lakin 1994-cü ildən etibarən dövlət idarəçiliyinə qayıtmış, eyni zamanda Heydər Əliyevin siyasi kursuna dəstək verməyə başlamışdır.
1995-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə deputat seçilmiş, 1997-ci ildən isə Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti olmuşdur. Onun rəhbərliyi dövründə Azərbaycan idmanı dünya miqyasında böyük nailiyyətlər qazanmışdır.
2003-cü ilin avqust ayında Azərbaycan Respublikasının Baş naziri təyin edilmiş, eyni ilin oktyabrında keçirilən prezident seçkilərində xalqın böyük əksəriyyətinin səsini qazanaraq dövlət başçısı seçilmişdir.
III Fəsil: İlham Əliyevin prezidentliyi dövründə iqtisadi inkişaf
İlham Əliyevin prezidentliyi dövründə Azərbaycan iqtisadiyyatı sürətli inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Neft strategiyasının davamı olaraq, xarici investisiyaların cəlb edilməsi, xüsusilə enerji sektorunda beynəlxalq layihələrin reallaşdırılması ölkənin iqtisadi müstəqilliyini gücləndirmişdir.
Əsas nailiyyətlər:
- Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft kəmərinin istifadəyə verilməsi
- Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin həyata keçirilməsi
- SOCAR-ın beynəlxalq arenada aktivləşməsi
- İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və qeyri-neft sektorunun inkişafı
- Kiçik və Orta Biznesin (KOB) təşviqi
2004-cü ildə başlanan Regionların Sosial-İqtisadi İnkişafı Dövlət Proqramları nəticəsində Azərbaycanın bütün bölgələrində infrastruktur yenilənmiş, yeni iş yerləri açılmış, əhalinin rifahı yaxşılaşmışdır.
IV Fəsil: Xarici siyasət və diplomatik uğurlar
İlham Əliyev xarici siyasətdə balanslaşdırılmış və praqmatik yanaşmanı əsas götürmüşdür. Azərbaycan həm Qərblə, həm də Şərqlə qarşılıqlı faydalı münasibətlər qurmuş, beynəlxalq arenada müstəqil siyasət yürüdən ölkə kimi tanınmışdır.
Əsas uğurlar:
- Qoşulmama Hərəkatında sədrliyi (2019–2023)
- Avropa İttifaqı ilə tərəfdaşlıq razılaşmaları
- Rusiya, Türkiyə, İran və Çinlə strateji əməkdaşlıq
- BMT, ATƏT, İƏT və digər beynəlxalq təşkilatlarda fəal iştirak
Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun artması, mədəniyyətlərarası dialoq təşəbbüsləri (məsələn, Bakı Humanitar Forumu, Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumları) bu dövrün əlamətdar hadisələri sırasındadır.
V Fəsil: Qarabağ münaqişəsi və 44 günlük Vətən müharibəsi
Ən böyük tarixi nailiyyətlərdən biri də Azərbaycanın 30 ilə yaxın işğalda olan torpaqlarını 2020-ci ilin 27 sentyabr - 10 noyabr tarixləri arasında keçirdiyi 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində azad etməsi olmuşdur. İlham Əliyevin rəhbərliyi və sərkərdəlik bacarığı bu zəfərdə həlledici rol oynamışdır.
Azərbaycan Ordusu Şuşanı azad etməklə müharibənin taleyini həll etmiş və Ermənistan kapitulyasiya aktına imza atmaq məcburiyyətində qalmışdır.
Bu qələbə təkcə ərazi bütövlüyümüzün bərpası deyil, həm də milli ləyaqətimizin, şəhidlərin ruhunun, məcburi köçkünlərin ümidinin dirçəlməsi idi.
VI Fəsil: Post-müharibə dövrü və bərpa işləri
Vətən müharibəsindən sonra İlham Əliyev Azərbaycanın yeni mərhələyə keçdiyini elan etdi: Bərpa, quruculuq və reinteqrasiya dövrü. Prezidentin göstərişi ilə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda “ağıllı kənd”, “ağıllı şəhər” konsepsiyalarına uyğun olaraq, sürətli infrastruktur layihələri həyata keçirilir.
Əsas layihələr:
- Füzuli, Zəngilan və Laçın hava limanları
- Şuşada, Ağdamda, Cəbrayılda şəhərsalma layihələri
- Böyük Qayıdış Proqramı – köçkünlərin doğma yurdlarına qaytarılması
VII Fəsil: Sosial siyasət və insan kapitalının inkişafı
Prezident İlham Əliyev daim qeyd edir ki, “Azərbaycanın gələcəyi bilikli, savadlı, vətənpərvər gənclərdir”. Bu səbəbdən təhsil, səhiyyə və sosial müdafiə sahələrinə böyük diqqət yetirilmişdir.
Əsas nailiyyətlər:
- Müasir məktəb və xəstəxanaların tikilməsi
- Gənclərin xaricdə təhsili üzrə dövlət proqramları
- Əməkhaqqı və pensiyaların mütəmadi artırılması
- Sosial paketlərin genişləndirilməsi
- Dövlət xidmətlərinin elektronlaşdırılması (ASAN xidmət)
VIII Fəsil: Ailə həyatı və şəxsi keyfiyyətlər
İlham Əliyev 1983-cü ildə Mehriban Əliyeva ilə ailə qurmuşdur. Mehriban xanım hal-hazırda Azərbaycanın Birinci vitse-prezidentidir və bir sıra humanitar layihələrin müəllifidir. Onların üç övladı var.
Prezident İlham Əliyev ciddi, soyuqqanlı, analitik düşüncəyə malik və xalqın etimadını qazanan liderdir. O, həm hərbi, həm diplomatik, həm də sosial sahədə çevik və uğurlu qərarlar qəbul etməklə müasir lider nümunəsini nümayiş etdirmişdir.
Nəticə
İlham Əliyev Azərbaycanın müstəqilliyini möhkəmləndirən, ərazi bütövlüyünü bərpa edən və xalqın rifahını təmin edən lider kimi tarixə düşmüşdür. Onun siyasəti davamlı inkişaf və milli maraqlar üzərində qurulmuşdur.
Azərbaycan bu gün Cənubi Qafqazın aparıcı dövləti kimi regional və qlobal proseslərdə mühüm rol oynayır. Bu uğurlu kursun müəllifi isə İlham Əliyevdir – Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandanı, vətənpərvər lider.
