SƏXSİYYƏTLƏR
Heydər Əliyev XX əsrin ikinci yarısından etibarən Azərbaycan siyasi tarixinin ən əhəmiyyətli şəxsiyyətlərindən biri olmuşdur. O, ölkənin müstəqilliyi, inkişafı və qlobal arenada mövqeyinin möhkəmləndirilməsi üçün misilsiz xidmətlər göstərmişdir. Bu məqalədə Heydər Əliyevin həyatı, siyasi fəaliyyəti və Azərbaycan tarixində oynadığı roldan bəhs ediləcək.
Uşaqlıq və Gənclik İlləri
Heydər Əlirza oğlu Əliyev 10 may 1923-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasında anadan olmuşdur. O, gənc yaşlarından bilik və intellektual inkişafına böyük önəm vermiş, tarix, siyasət və idarəetmə sahəsində dərin biliklərə yiyələnmişdir. 1944-cü ildə dövlət təhlükəsizlik orqanlarında fəaliyyətə başlamış və bu sahədə uğurlu karyera qurmuşdur.
Sovet Dövründə Heydər Əliyevin Fəaliyyəti
Heydər Əliyev 1969-cu ildə Azərbaycan Kommunist Partiyasının birinci katibi seçildikdən sonra ölkədə sosial-iqtisadi inkişafa və sənayeləşməyə böyük töhfələr vermişdir. Onun rəhbərliyi dövründə Azərbaycan SSR-də iqtisadiyyat sürətlə inkişaf etmiş, sənaye müəssisələri açılmış, elmi və mədəni irəliləyişlər əldə olunmuşdur. O, həmçinin təhsil və səhiyyə sahələrində islahatlar aparmış, xalqın rifahının yüksəldilməsinə çalışmışdır.
Müstəqillik Dövründə Heydər Əliyev
SSRİ-nin dağılması və Azərbaycanın müstəqillik əldə etməsi ilə ölkə çətin dövrə daxil olmuşdur. 1991-1993-cü illərdə siyasi böhran, iqtisadi tənəzzül və Dağlıq Qarabağ münaqişəsi səbəbindən ölkə ağır sınaqlarla üzləşmişdir. 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıtmış və ölkənin sabitləşməsi üçün mühüm addımlar atmışdır.
İqtisadi İslahatlar və Neft Strategiyası
Heydər Əliyevin ən böyük uğurlarından biri neft strategiyası olmuşdur. 1994-cü ildə imzalanan "Əsrin müqaviləsi" Azərbaycanı beynəlxalq neft bazarında önəmli oyunçuya çevirmişdir. Bu müqavilə ölkəyə milyardlarla dollar investisiya gətirmiş və iqtisadi inkişafın əsasını qoymuşdur. Bundan əlavə, infrastruktur layihələri, yeni yollar, sənaye müəssisələri və sosial proqramlar həyata keçirilmişdir. Həmçinin kənd təsərrüfatı sahəsində aparılan islahatlar nəticəsində ərzaq təhlükəsizliyi təmin olunmuş və aqrar sektor inkişaf etmişdir.
Təhsil, Elm və Mədəniyyət Sahəsində İslahatlar
Heydər Əliyev təhsilin inkişafına xüsusi diqqət yetirmişdir. Onun təşəbbüsü ilə yeni universitetlər açılmış, xaricdə təhsil proqramları həyata keçirilmiş, Azərbaycanın elmi potensialı gücləndirilmişdir. Eyni zamanda, milli-mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanması üçün genişmiqyaslı tədbirlər görülmüşdür. Azərbaycanın tarixi və mədəni irsi beynəlxalq səviyyədə təbliğ olunmuşdur.
Hərbi Siyasət və Milli Ordu Quruculuğu
Heydər Əliyev güclü və müstəqil ordu yaratmaq üçün ciddi addımlar atmışdır. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri formalaşdırılmış, hərbi təhsil və texniki təchizat sahəsində böyük irəliləyişlər əldə edilmişdir. Müdafiə sahəsindəki islahatlar ölkənin təhlükəsizliyini təmin etməyə və düşmən təhdidlərinə qarşı güclü müdafiə sistemi yaratmağa imkan vermişdir.
Xarici Siyasət və Beynəlxalq Münasibətlər
Heydər Əliyevin xarici siyasəti balanslaşdırılmış və praqmatik olmuşdur. O, Azərbaycanı beynəlxalq arenada tanıtmış, ölkənin Avropa və Asiya dövlətləri ilə sıx əlaqələr qurmasını təmin etmişdir. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan BMT, ATƏT, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi nüfuzlu təşkilatlara üzv olmuş, qonşu ölkələrlə münasibətləri inkişaf etdirmişdir. Azərbaycanın Avropa İttifaqı, MDB və NATO ilə əlaqələri gücləndirilmiş, strateji tərəfdaşlıq müqavilələri imzalanmışdır.
Heydər Əliyevin Sosial Siyasəti və Xalqın Rifahı
Heydər Əliyevin sosial siyasəti əhalinin rifahının yüksəldilməsinə yönəlmişdir. Onun dövründə pensiya və maaş sistemində islahatlar aparılmış, aztəminatlı ailələrə sosial yardımlar artırılmışdır. Səhiyyə sahəsində böyük layihələr həyata keçirilmiş, tibbi xidmətlərin keyfiyyəti artırılmışdır. Həmçinin, idmanın inkişafına xüsusi önəm verilmiş və Azərbaycanın idman infrastrukturu genişləndirilmişdir.
Heydər Əliyevin İrsi və Onun Xatirəsi
Heydər Əliyev 2003-cü ildə vəfat etmiş, lakin onun ideyaları və siyasəti Azərbaycan xalqının yaddaşında əbədi qalmışdır. Onun rəhbərlik prinsipləri və dövlət quruculuğu siyasəti bu gün də davam etdirilir. 2003-cü ildən etibarən onun başladığı inkişaf yolu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən davam etdirilməkdədir. Heydər Əliyevin adına Bakı və digər şəhərlərdə abidələr ucaldılmış, onun irsini qorumaq üçün fondlar və muzeylər yaradılmışdır.
Nəticə
Heydər Əliyev Azərbaycanın müasir inkişaf yolunu müəyyən edən, dövlətin dayaqlarını möhkəmləndirən və xalqın rifahını yüksəldən görkəmli dövlət xadimi olmuşdur. Onun liderliyi sayəsində Azərbaycan dünya arenasında nüfuzlu və güclü dövlətə çevrilmişdir. Heydər Əliyevin mirası, onun qurduğu güclü dövlət və vətəndaşlara verdiyi töhfələr əsrlər boyu Azərbaycan xalqı tərəfindən yüksək qiymətləndiriləcəkdir.
Allah rəhmət eləsin.
