Hər Gün Başqa Vaxtda Doğan Günəş: Bu Şəhərdə Vaxt Anlayışı Fərqlidir

XXI əsrdə dünyanı görür, izləyir və dərhal məlumat alırıq. Amma elə yerlər var ki, orada günəş sadəcə səhər doğub, axşam batmır. Günəşin varlığı və yoxluğu bu yerlərdə təsəvvür etdiyimiz zaman anlayışını tam dəyişir.

 Haradan danışırıq?

Söhbət Norveçin Longyearbyen şəhərindən gedir — Şpitsbergen adasında (Svalbard arxipelaqı) yerləşən, dünyanın ən şimalda yerləşən daimi yaşayış məntəqəsi.

Bura Arktika qütb dairəsinin içindədir və bu səbəbdən də burada ilin müəyyən dövrlərində günəş heç batmır, ya da heç doğmur.

 Qütb günü və qütb gecəsi nədir?

Longyearbyen-də:

• Maydan avqusta qədər: Günəş 24 saat ərzində batmır – bu dövrə qütb günü deyilir.

• Noyabrdan yanvara qədər: Günəş ümumiyyətlə çıxmır – bu isə qütb gecəsidir.

Bu dövrlərdə insanlar gecə ilə gündüzü bir-birindən ayırmaqda çətinlik çəkirlər, çünki göydə eyni parlaqlıq qalır və ya tam qaranlıqdır.

 Vaxt varsa da, hiss olunmur

Longyearbyen-də rəsmən saat var, amma real həyatda onun heç bir funksional mənası qalmır. İnsanlar günə saatla yox, öz bədən ritmlərinə, gündəlik vərdişlərinə və iş rejiminə görə başlayırlar.

Misal:

• Yayda gecə saat 2-də belə uşaq parkında oynayan uşaqlara rast gəlmək olar.

• Qışda günorta saat 1-də hələ də küçələrdə lampa yanır.

 Həyat necə qurulur?

• Ev və məktəblərdə qaranlıq pərdələrdən istifadə olunur.

• İşıq terapiyası tətbiq edilir ki, bədən saatı pozulmasın.

• İnsanlar Vitamin D əlavələri qəbul edir.

• Psixoloji problemlərin qarşısını almaq üçün psixoloji dəstək xidmətləri fəaliyyət göstərir.

 İnsan psixologiyasına təsiri

Qütb bölgələrində yaşayan insanlar bəzən:

• Qaranlıq dövrlərdə depressiyaya,

• Günəşin daimi olduğu dövrlərdə isə yuxusuzluğa və bioritmin pozulmasına məruz qalırlar.

Bu səbəbdən burada fiziki aktivlik, dostluq mühiti, təbiət gəzintiləri və yuxu rejiminə ciddi nəzarət həyat tərzinin bir hissəsinə çevrilib.

 Maraqlı faktlar:

1. Longyearbyen-də ölmək qadağandır!
   Cəsədlər donmuş torpaqda çürümədiyi üçün burada qəbiristanlıq yoxdur. Ağır xəstələr materikə göndərilir.

2. Pişik saxlamaq olmaz.
   Bu, nadir Arktik quş növlərinin qorunması üçündür.

3. Svalbard müqaviləsinə əsasən, buraya dünyanın 40-dan çox ölkəsindən vətəndaşlar vizasız gələ və yaşaya bilər.

 Nəticə

Longyearbyen şəhəri bizə göstərir ki, vaxt anlayışı nisbi və şəraitdən asılıdır. Burada yaşayanlar günəşə baxaraq yox, öz bədənlərinə qulaq asaraq yaşayırlar. Burada təbiətə uyğunlaşmaq, həyat ritmini dəyişdirmək və ruhu möhkəmləndirmək vacibdir.

Bəlkə də vaxt elə budur: saat yox, hissdir. Günəş yox, içindəki işıqdır.

 ?