I. Giriş: Zamanın Ritmi ilə Gəncliyin Addımı
Müasir dövr, texnologiyanın baş döndürücü sürəti və sosial medianın hökmranlığı ilə gənclərin həyat tərzini köklü şəkildə dəyişib. Bu dövrdə gənc olmaq yalnız fiziki yaş deyil, eyni zamanda informasiya selində istiqamət tapa bilmək, kimlik mübarizəsi aparmaq və mənəvi boşluqla qarşı-qarşıya qalmaq deməkdir. Bu məqalədə müasir gəncliyin qarşılaşdığı psixoloji, sosial, dini və texnoloji çağırışları və çıxış yollarını dərin təhlil edəcəyik.
II. Rəqəmsal Dövrün İçində: Gənclər Nə İtirdi?
Rəqəmsal texnologiya, hər nə qədər imkanlar təqdim etsə də, gənclər arasında aşağıdakı itkilərə yol açmışdır:
-
Kimlik böhranı: Gənclər real "mən"lərlə virtual "mən" arasında sıxışıb qalırlar. Sosial media profilində yaratdıqları obraz, gerçək şəxsiyyətlərini kölgədə qoyur.
-
Zaman itkisi və diqqət dağınıqlığı: TikTok, Instagram Reels kimi qısa formatlı məzmunlar uzunmüddətli diqqət formalaşdırma qabiliyyətini zəiflədir.
-
Real ünsiyyətin azalması: Gənclər, xüsusilə şəhər mühitində, bir-birilə üz-üzə söhbət aparmaqdan çəkindikləri, emosional ifadədə çətinlik çəkdikləri bir mərhələyə gəliblər.
-
Depressiya və özgüvən problemləri: "Kifayət qədər yaxşı deyiləm" hissi, sosial mediada gördükləri "ideal həyatlarla" müqayisə nəticəsində yaranır.
"Ey gənclər! Sizdən kimin imkanı varsa, evlənsin. Çünki bu, gözləri haramdan qorumaq və namuslu yaşamaq üçün daha münasibdir." (Hədis – Buxari, Müslim)
III. Dəyərlərin Yerdəyişməsi: Modernliklə Dini və Əxlaqi Çarpışma
-
Dinin fərdi həyatla ziddiyyətli görünməsi: Gənclər İslamın sərt qaydalar kimi təqdim olunmasından çəkinərək, dinə distant münasibət göstərirlər.
-
Qarşıdurmaların artması: Bir tərəfdə "özünü azad ifadə etmək" ideologiyası, digər tərəfdə isə "nəfsi nəzarət altına alma" çağırışı duran gənc, tez-tez daxili mübarizə yaşayır.
-
Əxlaqın nisbiləşməsi: Gənclər "hər şeyin normallaşdığı" bir dövrdə nə doğrudur, nə yanlışdır sualına cavab tapmaqda çətinlik çəkirlər.
"Şübhəsiz ki, Allah möminlərin qəlbinə iman yazmış və onları Öz tərəfindən bir ruh ilə qüvvətləndirmişdir." (Mücadilə, 22)
IV. Təhsil və Təsir: Müasir Maarifin Gəncə Təqdim Etmədikləri
-
Şəxsiyyət formalaşması: Təhsil sistemi əsasən bilik üzərində qurulub, lakin gəncin kimliyini, dəyərlər sistemini formalaşdıracaq həyat dərsləri çatışmır.
-
Rol modellərinin yoxluğu: Müasir cəmiyyət gənclərə estetik, populyar və bəzən mənasız qəhrəmanlar təqdim edir. Həqiqi əxlaqi nümunələr – alim, müəllim, arif – mediada az yer alır.
-
Tənqidi düşüncə əskikliyi: Gənc, informasiya selində tənqidi süzgəcdən keçirmədən hər şeyi qəbul edir və ya hər şeyə laqeyd qalır.
V. Mənəvi Boşluq və Axtarış: Gənclər Nə Axtarır?
-
Məna axtarışı: Müasir gənc yalnız uğur, pul və şöhrət istəmir. Daxilində dərin bir "niyə yaşayıram?" sualı var.
-
Qəbul edilmək istəyi: Gənclər sosial çevrələrdə və ailədə "görünmək" və "eşidilmək" istəyirlər. Bəzən bu ehtiyac yanlış yollara da sürükləyə bilər.
-
Mənəvi dayaq: İnanc, dua, mənəviyyat – gənc, bu sahələrə yönəldikdə daxili sabitlik qazana bilər.
Pew Research Center tədqiqatına görə (2023), 18-29 yaşlıların yalnız 28%-i dini ritualları davamlı şəkildə yerinə yetirir. Bu isə imanla bağlı axtarışın hələ də aktual olduğunu göstərir.
VI. Çıxış Yolları: Müasirliklə Din Arasında Körpü Qurmaq
-
İslamı yenidən izah etmək: Gənclərə İslamı sadəcə qadağalar sistemi kimi deyil, həyatın bütün sahələrinə yön verən hikmətli bir yol olaraq təqdim etmək lazımdır.
-
Rəqəmsal mühitdə dini təbliğ: YouTube, podcast, sosial media – dinin müasir platformalarda cəlbedici və interaktiv formada təqdim olunması gəncə daha yaxın olur.
-
Ailə və məktəb birliyi: Ailə və təhsil sistemi birlikdə gəncin daxilindəki boşluqları doğru mənbələrlə doldurmalıdır.
-
İslamın psixoloji tərəfi: Tövbə, səbir, şükür kimi anlayışların emosional sağlamlığa necə təsir etdiyini göstərən psixoloji təbliğatlar aparılmalıdır.
VII. Nəticə: Gənc Ruhlar Hələ də Axtarır
Bu gün gənclik, görünməz bir axtarışın içindədir. Sosial mediada bəzən bir paylaşımda, bəzən bir göz yaşında, bəzən də bir səssizliyin içində "mən kiməm?" sualını verir. Bu sualın cavabı yalnız texnologiyada və ya müasirlikdə deyil, həm də köklərdə, dəyərlərdə, iman və mənəviyyatda gizlidir. Gənclərə yalnız nəsihət yox, ünsiyyət, anlayış, və bərabər yol yoldaşlığı lazımdır. Çünki müasir zaman dəyişsə də, gənc ruh hələ də öz yerini axtarır.
Sənin Fikrin Bizim Üçün Dəyərlidir:
Səncə müasir gənclik hansı dəyərləri itirib və nəyi tapmaq üzrədir? Rəqəmsal dövrdə gənc olmaq sənə nə hiss etdirir?
Fikirlərini bizimlə paylaş – şərhlərdə səni gözləyirik.
shefeq.com üçün orijinal məqalə – müəllif hüquqları qorunur.