Giriş – Güzgüdə Özünə Baxan Ruh
Rəssamlıq tarixində elə adlar var ki, onların fırçası yalnız boya ilə deyil – qan, göz yaşı və üsyanla yazır. Frida Kahlo – Meksikalı rəssam, fəlsəfi simvol, feminizmin ikonu, dözümün portreti.
Onun əsərləri yalnız gözəllikdən danışmaz – ağrıdan, qadın olmağın yükündən, siyasətdən və sevgidən danışar. O, bədəni sınıq, amma ruhu azad bir qadındır.
I. Həyatının Başlanğıcı və Tibb Arzusu
Doğum tarixi: 6 iyul 1907
Doğulduğu yer: Coyoacán, Meksika
Vəfat tarixi: 13 iyul 1954
Frida gənc yaşlarında poliomielit (uşaq iflici) xəstəliyinə tutuldu. Bədəni zəiflədi, amma ruhu möhkəmləndi. Əvvəllər həkim olmaq istəyirdi. Lakin 18 yaşında keçirdiyi ağır avtobus qəzası bütün həyatını dəyişdi. Onurğası, çanağı və ayaqları ciddi zədələndi.
Yataqda keçən illər onu rəsmə yönəltdi. Güzgü ilə üz-üzə qaldı və özünü yenidən yaratmağa başladı – həm sözün həqiqi, həm də bədii mənasında.
II. Rəssamlığa Yol – Daxili Aləmin Portretləri
Frida əsasən autoportretlər (öz şəkilləri) çəkirdi. O demişdi:
“Özümü çəkirəm, çünki özümə ən çox tanış olan mənəm.”
Onun əsərləri təkcə xarici görünüşü deyil – qəlbinin ağrılarını, qadın bədəninin kədərini, ruhun mübarizəsini əks etdirir. O, realizm, simvolizm və sürrealizmin sərhədində özünəməxsus bir üslub yaratdı.
III. Sevgi, Fırtına və Rənglər – Diego Rivera ilə Münasibət
Frida həyatının böyük hissəsini məşhur meksikalı rəssam Diego Rivera ilə keçirdi. Onların münasibəti həm sevgili, həm yaradıcı, həm də ziddiyyətli idi. Diego onun sənətini dəstəkləyirdi, amma şəxsi həyatda çoxsaylı xəyanətlər və ziddiyyətlər yaşayırdılar.
Frida bu münasibətləri də əsərlərində əks etdirirdi:
-
“Diego və Mən”
-
“İki Frida”
-
“Qırıq Sütun”
IV. Siyasət və Fəal Ruh
Frida yalnız bir rəssam deyildi – o həm də aktivist, kommunist və azad qadın idi. O, Meksika xalqının mədəniyyətinə, inqilabi ruhuna və sosial ədalətə dərin bağlılıq hiss edirdi.
Siyasi baxışlarına görə evində Leon Trotski kimi sürgündə olan liderləri qəbul edirdi. Qadın hüquqlarını, yoxsulların azadlığını və milli kimliyi müdafiə edirdi.
V. Ağrının Estetikası – Sənətdə Bədən və Ruh
Frida Kahlo'nun rəssamlığı bədən üzərindəki fiziki əzab və ruhdakı mənəvi ağrının təcəssümüdür. O, özünü yalnız portret yox, həm də ağrı atlası kimi təqdim edirdi.
Məşhur əsərlərində o:
-
Gipsdə olan bədəni,
-
Qanlı ürəyi,
-
Tikilmiş dodaqları,
-
Çarpayıya zəncirlənmiş həyatı çəkirdi.
O, ağrını gizlətmirdi – onu sənətə çevirirdi.
VI. Son illəri və Əbədi Ruh
Fridanın sağlamlığı ömrünün sonlarında daha da pisləşdi. Ayağının biri amputasiya olundu. Lakin o, son günə qədər rəsm çəkməyə, yaşamağa və sevməyə davam etdi.
O, ölümündən bir neçə gün əvvəl yazmışdı:
“Gediş sevinci var. Ümid edirəm, bir daha geri dönmərəm.”
VII. Miras və Feminizmin Simvolu
Frida Kahlo bu gün:
-
Qadın azadlığının və gücünün rəmzi,
-
Moda, musiqi və pop-kulturada ilham mənbəyi,
-
Dünya muzeylərində, kitablarında və sənət sərgilərində əbədi simadır.
Onun evi – Casa Azul (Göy ev) – bu gün Frida Kahlo Muzeyi kimi fəaliyyət göstərir və milyonlarla insan tərəfindən ziyarət olunur.
Nəticə – Rənglərlə Deyilən Daxili Haray
Frida Kahlo həyatı ilə bizə göstərdi ki, bədən sınsa da, ruh sönməz. Onun fırçası acıdan gözəllik, səssizlikdən fəryad, qadından qəhrəman yaratdı.
Onun hər əsəri deyir:
“Bu mənəm. Mən qadınam. Mən yaşadım. Mən dözdüm. Mən sənət oldum.”