Kino dünyası
S – Sosial aspekt: Uşaqlıq yaddaşının ekranda yenidən doğulması
Uşaq filmləri bizim yalnız balaca yaşlarımızı əyləndirmək üçün çəkilmir. Onlar bir ömrün ilk hissələrini qoruyan, xatirələrlə dolu canlı xatirə otaqlarıdır.
Filmlərdəki səmimiyyət, rənglər, musiqilər və uşaq gözü ilə baxılan dünya bizə deyir:
“Sən bir vaxtlar inanırdın, qorxmurdun, sadə idin.”
Uşaqlıq filmləri böyüklər üçün də önəmlidir. Çünki onlar içimizdəki saf təbəssümü, qorxusuz sevinci və sadə gözəlliyi oyadır.
Bu ekranlar – bizim qəlbimizdə unudulmuş, amma toxunsaq hələ də isti olan hisslərin kilidini açır.
A – Akademik aspekt: Uşaq filmlərinin psixoloji və inkişaf yönümlü rolu
Uşaq filmləri həm də psixoloji və tərbiyəvi funksiyaya malikdir.
Psixoloqlar deyir ki, uşaqlar filmlər vasitəsilə dünyanı anlamağa başlayır.
Nəyə görə uşaq filmləri bu qədər təsirli olur?
-
Simvolik obrazlar və heyvanlar – uşağın təxəyyül gücünü stimullaşdırır
-
Yaxşı və pisin mübarizəsi – əxlaq və dəyər sistemi formalaşdırır
-
Fantastik və real elementlər – həm maraq oyadır, həm də reallığı izah edir
-
Sadə dil və emosional səhnələr – uşağın empati və sosial bacarıqlarını inkişaf etdirir
Jean Piaget və Lev Vygotsky kimi psixoloqlar deyir ki, şəkil və səslə ötürülən məlumatlar uşaq beynində daha qalıcı iz buraxır.
Uşaq filmləri yalnız əyləncə deyil, şəxsiyyətin ilk kərpiclərini qoyan dərslərdir.
İ – İctimai aspekt: Hər ölkənin uşaqlığı ekranlarda danışır
Uşaq filmləri bir millətin mədəniyyətini, dəyərlərini, həyat tərzini də əks etdirir. Hər ölkənin uşaq kinosu onun gələcək vətəndaşına verdiyi mesajdır.
Azərbaycan uşaq filmləri:
“Sehirli xalat” (1964)
– Fantastik elementlər, dürüstlük, cəsarət və vətənpərvərlik
– Hər azərbaycanlının uşaqlığında izi qalan film
“Uşaqlığın son gecəsi” (1968)
– Yetkinliyə keçid, dostluq və vicdan
– Reallığı incəliklə göstərən, tərbiyəvi mesajlarla dolu film
“Qorxma, mən səninləyəm” (1981)
– Yumor, səmimiyyət, cəsarət və musiqi ilə dolu, unudulmaz uşaq-böyük münasibətləri
Türkiyə uşaq filmləri və serialları:
“Küçük Prens” (Türk versiyası)
– Xəyal və fəlsəfə iç-içə
– Böyüklərə də uşaqlığı xatırladan universal mesajlar
“Canım Kardeşim Benim”
– Qardaşlıq, ailə, empati hisslərini gücləndirən animasiya serial
“Rafadan Tayfa”
– Müasir dövrdə köhnə məhəllə mədəniyyətini qoruyan sosial yönlü əyləncə
Dünya uşaq filmləri:
“The Lion King” (Disney)
– Qorxu, məsuliyyət, böyümə və ailə sevgisi “Finding Nemo”
– Ailə münasibətləri, cəsarət və azadlıq
“My Neighbor Totoro” (Yaponiya)
– Fantaziya və təbiətin harmoniyası
– Sakit, emosional və vizual terapiya kimi film
“Up” (Pixar)
– Yoldaşlıq, sadiqlik, xəyalların dəyəri – yaşlı və uşaq ruhunun birləşməsi
T – Tədqiqat yönümlü aspekt: Niyə bu filmlər uşaqlığı oyadır?
Psixoloji və nevroloji əsaslar:
-
Uşaqlıqda formalaşan emosional yaddaş vizual materialla daha aktiv qalır
-
Film musiqiləri və səslər, beyində nostalji effektini işə salır
-
Tanış səhnələr və süjet strukturları, keçmişlə bağlı emosional körpülər qurur
Araşdırmalar:
-
87% yetkin insan “uşaqlıqda izlədiyim bir film məni bu gün də təsirləndirir” deyib
-
63% insan böyüdükdən sonra uşaqlıq filmlərinə qayıtdığında emosional rahatlıq hiss etdiyini bildirib
-
Psixoloqlar nostalji dolu uşaq filmlərinin psixoloji balansı qorumaqda yardımçı olduğunu deyir
Tövsiyələr: Uşaqlıq filmləri ilə bağını qoparma
-
Zaman-zaman o filmlərə qayıt – ruhun dinclik tapır
-
Övladlarınla birlikdə o filmləri izlə – bir körpülə onları da bağla
-
Filmin ruhunu yaşa, texnikasını yox – nə qədər sadə olsa da, dəyəri hissdədir
-
Yenidən baxdığında yeni mənalar tapmağa çalış – bu səfər sən daha fərqli baxırsan
-
Öz uşaqlıq hekayəni yaz – bəlkə bir gün o da film olar
Son söz: Kinodakı uşaqlıq – unudulmur, sadəcə içində yatıb
Bəzən bir film səni illər öncəki halına aparır. Əllərində konfet kağızı, gözündə təəccüb, ürəyində qorxusuz arzular olan sənə...
Uşaq filmləri sənə deyir:
"Hələ də içindəki uşaq oradadır. Sadəcə onu bir az toz basıb."
Və sən baxırsan, gülümsəyirsən, bəlkə də ağlayırsan... Amma bir anlıq yenidən uşaqsan.
İ
